20 kwietnia 2020 r. głośno zrobiło się o materiale na platformie edukacyjnej Ministerstwa Edukacji Narodowej dot. efektu cieplarnianego. Istnienie materiału nie byłoby niczym dziwnym, gdyby nie fakt, że zamiast danych naukowych wideo przekazywało stek nierzetelnych informacji. Film na szczęście zniknął już ze strony ministerstwa, a my przypominamy prawdę o zmianie klimatu.
Ubiegły rok okazał się drugim najgorętszym rokiem w historii prowadzenia pomiarów i jednocześnie najgorętszą dekadą na Ziemi1. Polskę czekają niespotykane dotychczas susze, grozi nam brak wody i upały. Zmiana klimatu dzieje się na naszych oczach. Na niespotykaną dotąd skalę płonęły cenne ekosystemy, tak jak teraz bagienne łąki oraz lasy Biebrzańskiego Parku Narodowego. Jako ludzie zmieniamy klimat na naszej planecie w zastraszającym tempie. Dlaczego państwowa instytucja dołącza do negacjonistów klimatycznych?
Prawo do nauki, wyrażone w Konstytucji RP, gwarantuje dzieciom i młodzieży prawo do zdobywania od instytucji państwowych wiedzy zgodnej z faktami naukowymi. To wartość wyjątkowo cenna w dobie manipulacyjnych fake newsów, szumu informacyjnego i pogłębiającego się kryzysu, który utrudnia funkcjonowanie szkołom. Tymczasem Ministerstwo Edukacji Narodowej w swoich materiałach udostępnia wideo, w którym przekazuje nierzetelne informacje.
W sytuacji, w której od wielu lat cały świat odczuwa wpływ zmiany klimatu – mówienie o pozytywnych skutkach nasilenia efektu cieplarnianego może wywoływać grozę. Tymczasem MEN w swoim nagraniu przytaczał jego rzekome zalety. Poniżej dementujemy nieprawdziwe informacje z filmu, przypominamy o konsensusie naukowym i rekomendujemy źródła naukowe i popularnonaukowe, do których warto sięgać, chcąc pogłębić wiedzę na temat tego niezwykle ważnego zjawiska.
Główne zarzuty Fundacji WWF Polska dot. materiału MEN:
- Przede wszystkim: w materiale brakuje odniesienia do konsensusu naukowego ws. antropogenicznej zmiany klimatu (rola człowieka jest kluczową przyczyną zmiany klimatu)
- Z materiału uczeń nie dowie się, dlaczego zmiana globalnych średnich temperatur o zaledwie kilka stopni ma tak istotne znaczenie dla życia ludzi na Ziemi i dlaczego przyspieszanie tego zjawiska stanowi niebezpieczeństwo. Nie jest poruszony też temat prawdziwej wizji zagrożenia na przestrzeni najbliższych dekad.
- Materiał skupia się na wskazaniu potencjalnie pozytywnych skutków zmiany klimatu dla ludzi, niemal ignorując dominujące negatywne skutki, które swoją skalą i poziomem zagrożenia znacznie przewyższają wymienione i niepotwierdzone naukowo korzyści. Trudno cieszyć się z mniejszych wydatków na ogrzewanie zimą w perspektywie nasilającej się suszy, rekordowych upałów prowadzących do zgonów i chorób oraz huraganów siejących spustoszenie. Więcej o zagrożeniach, w sposób przystępny przedstawiono na stronie 12 naszej “Zmiany klimatu w pigułce”2.
- Z materiału uczeń nie dowie się (nie licząc cytowanej wypowiedzi przypadkowej osoby), jakie działania należy podjąć, by utrzymać zmianę klimatu na relatywnie bezpiecznym poziomie.
- Materiał momentami przyjmuję formę zbioru ciekawostek, jest utrzymany w tonie przypuszczającym i nie podaje źródeł danych. To niepokojące, gdy instytucja państwowa potrafi w tak ważnej dla młodego pokolenia sprawie zaoferować uczniom chaotyczny wykład, pomijający wiele kluczowych dla sprawy kwestii.
- W Polsce powstało już wiele przystępnych i rzetelnych materiałów dot. zmiany klimatu, a część z nich została sfinansowana ze środków publicznych, tak jak np. film „Energia odNowa”3 na temat zmiany klimatu i nieuchronnej rewolucji energetycznej (powstały w ramach projektu Life Wzrost). Istnieją też gotowe scenariusze zajęć dla szkół, takie jak chociażby Narzędziowniki WWF4 czy cenione platformy edukujące nt. zmiany klimatu, jak chociażby portal Nauka o Klimacie5.
- Wszystkich rodziców zachęcamy do korzystania z wymienionych źródeł, które pomogą uczniom uporządkować złożone zagadnienie zmiany klimatu. Bardzo istotne jest, aby w tej kwestii korzystać ze źródeł zgodnych z najnowszym stanem wiedzy naukowej.
Postulujemy o zastąpienie materiału dopracowanym i wiarygodnym opracowaniem. W tym celu polecamy Filmy powstałe w ramach projektu “Life Wzrost: Energia odNowa”6, gotowe scenariusze zajęć dla szkoły podstawowej przygotowane przez WWF, a także Publikację skierowaną do uczniów i nauczycieli, którzy chcą w swojej szkole organizować debaty dotyczące tych tematów przygotowaną przez Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Postulujemy również, zgodnie z najlepszą dostępną wiedzą naukową, o jednoznaczne uwzględnienie roli człowieka w zmianie klimatu w podstawie programowej m. in. geografii oraz chemii.
Więcej o tym, co dokładnie wzbudziło nasz niepokój w materiale MEN oraz jakie są ustalenia naukowców przeczytasz tutaj, w szczegółowym opracowaniu naszych ekspertów.
1 WWF, 2020, dostęp: https://wwf.panda.org/our_work/climate_and_energy/?360834/WWF-response-WMO-State-Climate-2019
2 https://www.wwf.pl/sites/default/files/2020-02/WWF_PIGULKA_KLIMATYCZNA%20_2020.pdf
3 https://energiaodnowa.wwf.pl/pl/ zob. Jeden z odcinków dot. Zmiany klimatu: https://www.youtube.com/watch?v=8xat0mNjktw&feature=emb_title
4 https://www.wwf.pl/sites/default/files/inline-files/WWF-narzedziownik_klimat_2.pdf
5 www.naukaoklimacie.pl
6 https://energiaodnowa.wwf.pl/pl/ zob. Jeden z odcinków dot. Zmiany klimatu: https://www.youtube.com/watch?v=8xat0mNjktw&feature=emb_title
Szukaj
