Pantera śnieżna (inaczej irbis śnieżny), to najpotężniejszy drapieżnik skalistych gór Ałtaju. Ten charyzmatyczny dziki kot należy jednocześnie do najbardziej tajemniczych i nieuchwytnych, a w związku z tym także najsłabiej poznanych gatunków zwierząt. Zaobserwowanie pantery w jej naturalnym środowisku jest bardzo trudne, dlatego często bywa przez lokalne społeczności nazywana Duchem Gór.
Znakiem rozpoznawczym irbisa jest jego gęste futro, zapewniające zwierzęciu ciepło i doskonały kamuflaż, dzięki któremu w swoim naturalnym środowisku pozostaje niemal niewidoczny. Cętkowany wzór jest, niczym odciski palców u człowieka, unikalny dla każdego osobnika. Niestety, piękne futro to równocześnie największe przekleństwo pantery śnieżnej, ponieważ stanowi cenne trofeum dla kłusowników. Pozostałe części ciała irbisa wykorzystywane są w tradycyjnej medycynie azjatyckiej do produkcji pseudomedykamentów. Pantery padają również ofiarą sideł zastawianych na inne zwierzęta, m.in. świstaki.
Postępująca zmiana klimatu oraz stałe zwiększanie powierzchni pastwisk przyczyniają się do utraty naturalnych siedlisk pantery śnieżnej, a także zmniejszenia populacji gatunków, którymi się żywi. Głodujący irbis jest wówczas zmuszony do polowania na zwierzęta gospodarskie, przez co naraża się na konflikt z człowiekiem. Często taka sytuacja kończy się zabiciem dzikiego zwierzęcia przez pasterzy.
Wszystkie te czynniki sprawiają, że na świecie pozostało już tylko ok. 4 000 panter śnieżnych. Ich populacja zmniejszyła się co najmniej o 20% w ciągu ostatnich 20 lat. Bez naszej pomocy te wspaniałe koty mogą wkrótce zniknąć – na zawsze.
Gdyby ktoś zapytał mnie o najbardziej niezapomniane spotkanie z dzikim zwierzęciem, bez wahania opowiedziałabym mu o czterech kilkumiesięcznych irbisach w Ałtaju Mongolskim. Miałam ogromne szczęście zobaczyć je na własne oczy, choć z naprawdę dużej odległości. Były to raptem drobne, poruszające się w lunecie kropeczki, a jednak wszystkim nam zaszkliły się oczy, pociekły łzy, odjęło mowę, choć przecież od lat ratujemy ginące gatunki i niejedno już widzieliśmy. Jestem przekonana, że warto jest chronić przyrodę właśnie dla takich chwil, pełnych emocji i piękna, bez konieczności uzasadniania działań ochronnych długą listą naukowych czy ekonomicznych argumentów.
Gdzie żyją pantery śnieżne?
Naturalnym środowiskiem panter śnieżnych są góry Azji Środkowej, od Rosji aż po Nepal. Na tym ogromnym (dziesięciokrotnie większym od Polski) obszarze, obejmującym terytoria 12 krajów, zostało jedynie niecałe 4 000 irbisów, a ich populacja stale maleje. W Mongolii żyje już mniej niż 1 000 osobników.
Dlaczego irbisy są ważne?
Pantera śnieżna jest największym i najbardziej tajemniczym drapieżnikiem skalistych gór Ałtaju Mongolskiego. Jako gatunek dominujący pełni rolę naturalnego regulatora populacji pozostałych zwierząt obszaru, dbając o utrzymanie delikatnej równowagi wrażliwego ekosystemu gór wysokich i zachowanie różnorodności biologicznej.
Irbisy są ponadto tzw. gatunkiem parasolowym. Ich tereny łowieckie obejmują ogromne, cenne przyrodniczo obszary, które w większości nie zostały jeszcze przekształcone przez człowieka. Otaczając ochroną pantery śnieżne, dbamy także o zachowanie ich naturalnych siedlisk oraz zasobów tam występujących, od których stanu zależy również nasze życie i zdrowie. Górskie tereny zamieszkane przez irbisy są obszarami źródłowymi wielu rzek, zapewniających czystą wodę dla milionów ludzi i zwierząt. Ochrona panter śnieżnych pozwala uchronić te obszary od degradacji.
Fundacja WWF Polska od 2016 r. wspiera program ochrony panter śnieżnych prowadzony przez WWF Mongolia. W tym celu pomagamy w działaniach ochronnych na rzecz irbisów lokalnym społecznościom w górach zachodniej Mongolii. Co dokładnie robimy?
Prowadzimy monitoring panter śnieżnych poprzez zakup fotopułapek i umieszczanie ich w terenie. Dzięki temu możemy zgromadzić więcej informacji o irbisach, co pozwala na ich skuteczniejszą ochronę oraz zachowanie naturalnych siedlisk i ciągłości korytarzy ekologicznych. Działania ochronne realizujemy przy udziale społeczności lokalnych.
Wspieramy patrole antykłusownicze, które usuwają sidła, ratując tym samym od śmierci nie tylko pantery śnieżne, lecz także wiele innych zwierząt.
Podnosimy świadomość lokalnych społeczności pasterskich dotyczącą panter śnieżnych i ich roli w ekosystemie poprzez wsparcie działań dzieci z mongolskich eko klubów.
Ograniczamy konflikt na linii człowiek-pantera śnieżna poprzez zakup odstraszaczy akustycznych i ogrodzeń chroniących stada zwierząt gospodarskich.
Zostań ambasadorem gatunku – opowiedz o trudnej sytuacji pantery śnieżnej i sposobach jej ochrony znajomym i rodzinie, przeprowadź prelekcję w swojej szkole, bibliotece publicznej czy domu kultury, załóż kółko przyrodnicze.
Będąc na wakacjach, nie kupuj produktów i pseudomedykamentów pochodzących z gatunków zagrożonych wyginięciem.
Ogranicz swój ślad węglowy – zamiast samochodu wybierz rower lub transport publiczny, kupuj produkty lokalne i skorzystaj z naszych innych porad >>. W ten sposób pomagasz chronić naturalne środowiska wysokich gór, które są domem panter śnieżnych.
Wesprzyj działania WWF i symbolicznie zaadoptuj panterę śnieżną albo zorganizuj urodzinową zbiórkę.
McCarthy T., Mallon D., Jackson R., Zahler P., McCarthy K., 2017, Panthera uncia. The IUCN Red List of Threatened Species, IUCN Red List, dostęp: https://www.iucnredlist.org/species/22732/50664030 (07.09.2020)
Gdyby ktoś zapytał mnie o najbardziej niezapomniane spotkanie z dzikim zwierzęciem, bez wahania opowiedziałabym mu o czterech kilkumiesięcznych irbisach w Ałtaju Mongolskim. Miałam ogromne szczęście zobaczyć je na własne oczy, choć z naprawdę dużej odległości. Były to raptem drobne, poruszające się w lunecie kropeczki, a jednak wszystkim nam zaszkliły się oczy, pociekły łzy, odjęło mowę, choć przecież od lat ratujemy ginące gatunki i niejedno już widzieliśmy. Jestem przekonana, że warto jest chronić przyrodę właśnie dla takich chwil, pełnych emocji i piękna, bez konieczności uzasadniania działań ochronnych długą listą naukowych czy ekonomicznych argumentów.
Szukaj
