Około 120 osobników – tyle liczy populacja tego gatunku w naszym kraju.
Niedźwiedzie występują przede wszystkim w Bieszczadach i Tatrach, choć dawniej można było je spotkać na terenach leśnych całej Polski. Ich liczebność jednak stale malała na skutek polowań, a obszar występowania kurczył się na rzecz siedlisk ludzkich – w połowie XX wieku wg ówczesnych szacunków w polskich górach żyło ledwie kilkanaście osobników. Ten zgubny trend zaczął odwracać się w 1953 roku, gdy niedźwiedź jako pierwszy z naszych drapieżników uzyskał status gatunku ściśle chronionego.
Poznaj niedźwiedzia
To gatunek wiodący zarówno nocny, jak i dzienny tryb życia, jednak tam, gdzie jest niepokojony, aktywność przejawia raczej po zmierzchu. Samotnik. W grupie możemy spotkać jedynie samice z młodymi oraz bardzo rzadko samca i samicę podczas krótkiej rui. Każdy niedźwiedź penetruje ogromny, liczący nawet kilkaset kilometrów kwadratowych areał. Zimą zapada w sen, korzystając z nagromadzonych jesienią zapasów tłuszczu. Na wiosnę, po wyjściu z zimowego schronienia (gawry, którymi mogą być wypróchniałe pnie drzew, gęste młodniki, jaskinie, wykroty itp.) niedźwiedzie są wyraźnie wychudzone i od razu starają się nadrobić straty energetyczne, konsumując głównie padlinę i zielone części roślin.
Nie wszystkie niedźwiedzie zimują, zwłaszcza w trakcie cieplejszych zim, kiedy nie ma śniegu i są w stanie znaleźć dostatecznie dużo pokarmu. Niebezpiecznym zjawiskiem jest natomiast pobudka przedwczesna, wynikająca z czynników nienaturalnych. W związku z tym, że samice rodzą młode właśnie w gawrach, cieplejsze zimy i niespodziewane przebudzenia mogą negatywnie wpływać na przeżywalność ich potomstwa, dla którego w pierwszych tygodniach życia gawra i drzemiąca w niej matka są jak naturalny inkubator. Samica, jeśli zostanie zaniepokojona, wyrusza w poszukiwaniu nowej gawry lub pożywienia, zostawiając tym samym swoje bezbronne młode na pastwę chłodu i innych drapieżników.
Doceń niedźwiedzia
Duże drapieżniki odgrywają ważną rolę w ekosystemach, dlatego zasługują na szczególną uwagę i ochronę. Stojąc na szczycie łańcucha pokarmowego, wpływają na obieg pierwiastków, stabilność całego ekosystemu i liczebność populacji innych gatunków. Dodatkowo, jako zwierzęta zależne od dużych i zróżnicowanych obszarów naturalnych, niedźwiedzie brunatne swoją obecnością wskazują i potwierdzają różnorodność biologiczną danego terenu. Ponadto drapieżniki te działają jako rozsiewacze nasion i co ciekawe, wydalone nasiona z owoców zjedzonych przez niedźwiedzie mają lepszą zdolność kiełkowania! Stwierdzono na przykład, że niedźwiedzie brunatne rozsiewały zdecydowaną większość nasion borówki czarnej (Vaccinium myrtillus) w Tatrach.
Pomóż niedźwiedziowi
Jak wynika z raportu WWF i Programu Środowiskowego ONZ (UNEP)1, konflikt między ludźmi a dzikimi zwierzętami jest głównym zagrożeniem dla długoterminowego przetrwania niektórych z najbardziej emblematycznych gatunków na świecie. Niedźwiedź jest niestety jednym z nich. Fragmentacja i utrata siedlisk, szczególnie miejsc gawrowania i żerowania, sprawiają, że drapieżniki te zbliżają się do obszarów zajętych przez ludzi. Jako zwierzęta umiejące przystosować się do nowych okoliczności, niedźwiedzie nauczyły się sięgania po resztki jedzenia z niezabezpieczonych pojemników na odpady, dzikich wysypisk, gospodarstw domowych i szlaków turystycznych, co jeszcze zwiększa ryzyko konfrontacji z ludźmi.
Chcąc pomóc niedźwiedziowi, możesz wesprzeć naszą fundację. Co robimy na rzecz pokojowej koegzystencji ludzi i niedźwiedzi?
- Dostarczamy grodzenia elektryczne m.in. pszczelarzom, których pasieki zagrożone są szkodami wyrządzanymi przez te duże drapieżniki.
- Przekazujemy potrzebującym kontenery niedźwiedzioodporne, które ograniczają drapieżnikom dostęp do ludzkich odpadów.
- Monitorujemy i badamy populacje dużych drapieżników w Karpatach wspólnie z partnerami z innych krajów oraz spotykamy się z lokalnym społecznościami, by wypracować nowe rozwiązania pozwalające na bezkonfliktowe sąsiedztwo tych zwierząt i ludzi.
- Rozpoczęliśmy współpracę z Bieszczadzkim Parkiem Narodowym na rzecz inwentaryzacji i ochrony naturalnych siedlisk i gawr niedźwiedzi.
- Zrewitalizowaliśmy stare, opuszczone górskie sady, by zwierzęta mogły wzbogacać swoją dietę o owocowe przysmaki, bez wchodzenia konflikty z ludźmi.
By wesprzeć nasze działania na rzecz bezpiecznej przyszłości niedźwiedzia w Polsce, możesz adoptować ten gatunek na naszej stronie:
