Za nami kolejne ważne ustalenia na szczeblu Unii Europejskiej mające wpływ na sytuację ekosystemu morskiego Bałtyku. Rada Ministrów ds. Rolnictwa i Rybołówstwa (AGRIFISH) ustaliła limity połowowe na Morzu Bałtyckim na rok 2022. Organizacje pozarządowe działające na rzecz ochrony środowiska naturalnego, w tym WWF Polska, nie ukrywają rozczarowania decyzjami polityków. Choć dostrzegamy, że UE zaczyna brać pod uwagę czynniki ekosystemowe, część ustanowionych limitów wciąż jest za wysoka. Oznacza to, że niektóre stada bałtyckich ryb są w poważnym zagrożeniu.

Po konferencji prasowej Rady Ministrów ds. Rolnictwa i Rybołówstwa UE (AGRIFISH), która odbyła się 12 października w Luksemburgu i która dotyczyła limitów połowowych na Bałtyku na rok 2022, organizacje pozarządowe wyraziły swoje rozczarowanie postawą polityków.

Ministrowie ds. rybołówstwa państw członkowskich ponownie przez całą noc targowali się o podniesienie limitów względem kwot zaproponowanych przez Komisję Europejską. Wyższe limity są także sprzeczne z rekomendacjami naukowym mającym na celu odtworzenie bałtyckich populacji ryb, których broniła Fundacja WWF Polska.

Decyzji Rady Ministrów mimo wszystko nie można oceniać jednoznacznie negatywnie. Organizacje pozarządowe działające na rzecz ochrony ekosystemów morskich z radością zauważają, że w przypadku tegorocznych obrad AGRIFISH poczyniono pewne postępy w kwestii wzięcia pod uwagę wpływu rybołówstwa na ekosystem. Odbieramy to jako jasny sygnał, że złej sytuacji Bałtyku nie można już dłużej bagatelizować, nawet na szczeblu politycznym.

 

Z myślą o zdrowym morzu

W swojej propozycji bałtyckich limitów połowowych Komisja Europejska przyjęła ostrożne podejście ze względu na zdegradowany stan ekosystemu Morza Bałtyckiego oraz uwzględniła szersze uwarunkowania ekosystemowe i interakcje między gatunkami.  

Ministrowie ds. rybołówstwa uzgodnili wyższe limity połowowe dla szprota, gładzicy i centralnego stada bałtyckiego śledzia w porównaniu z tymi zaproponowanymi przez Komisję, jednak wciąż poniżej maksymalnego progu zalecanego przez naukowców. Organizacje pozarządowe, z tym WWF Polska, uznają ten krok za właściwy – zmierzający w kierunku podejścia ekosystemowego do zarządzania rybołówstwem.

 

Spór o łososia i dorsza bałtyckiego

Rada AGRIFISH zgodziła się na zamknięcie ukierunkowanych połowów łososia na południowym Bałtyku, ale nadal ustaliła limit na przyłów (przypadkowy połów tych ryb) dla wszystkich krajów i zezwoliła na łowienie oraz wypuszczanie dzikiego łososia w połowach rekreacyjnych. Nie jest to zgodne z opinią naukową, która wzywała do całkowitego wstrzymania połowów łososia na południu Bałtyku, aby chronić wrażliwe stada.  

Jednocześnie Ministrowie ds. rybołówstwa przyjęli propozycję Komisji popartą doradztwem naukowym ws. zakazu połowów kierunkowych dorsza bałtyckiego ze wschodniego i zachodniego stada oraz śledzia z zachodniego Bałtyku. Dwie z trzech tych populacji są w tak złym stanie, że naukowcy zalecają zerowy połów, nawet jako „niezamierzony” przyłów przy połowach innych gatunków. Niestety decydenci nie przychylili się do tej argumentacji.  

 

Zdaniem ekspertów

"Stad dorsza bałtyckiego już nie ma; jedno stado śledzia zniknęło, a inne jest bliskie załamania. Przerażająca sytuacja na Morzu Bałtyckim i ciągłe ustalanie Całkowitych Dopuszczalnych Połowów zgodnie ze starym myśleniem o zbieraniu plonów pokazuje, jak naprawdę zepsuty jest system i jak bardzo potrzebujemy nowego. Nauka i prawo UE stały się podstawą pierwotnej propozycji Komisji, a Komisarz wyraźnie obstawał przy swoim i za to On i Jego zespół zasługują na pochwałę, podobnie jak państwa, które go poparły. Jednak kilka państw członkowskich po raz kolejny wybrało krótkoterminowe zyski dla kilku rybaków na dużych statkach łowiących ryby na mączkę rybną" - powiedział Nils Höglund z Coalition Clean Baltic.   

"Jesteśmy zadowoleni, że ministrowie ds. rybołówstwa UE w pewnym stopniu wysłuchali postępowej propozycji Komisji Europejskiej w sprawie bałtyckich limitów połowowych dla szprota, centralnego śledzia i gładzicy, co jest wyraźnym krokiem w kierunku wdrożenia podejścia ekosystemowego do zarządzania rybołówstwem, wymaganego przez Wspólną Politykę Rybołówstwa. Z drugiej strony Fundacja WWF jest zaniepokojona, że ministrowie ustalili cztery z dziesięciu Całkowitych Dopuszczalnych Połowów przekraczając rekomendacje naukowe, w tym w przypadku łososia" – przyznaje Justyna Zajchowska, Starsza Specjalistka ds. Ochrony Ekosystemów Morskich w WWF Polska.

"Powrót zdrowych bałtyckich stad ryb ma kluczowe znaczenie. Najważniejszym wyzwaniem prowadzącym do osiągnięcia tego celu będzie przyjęcie środków, które wykraczają daleko poza zarządzanie pojedynczym gatunkiem. Podejście ekosystemowe do zarządzania rybołówstwem jest obowiązkiem prawnym zgodnie ze Wspólną Polityką Rybołówstwa i dzisiejsza decyzja pod pewnymi względami jest z nim zgodna.  Mieliśmy jednak nadzieję na bardziej znaczące wyniki i jesteśmy zaniepokojeni krótkowzroczną perspektywą, biorąc pod uwagę trudne okoliczności, w jakich się znajdujemy w Morzu Bałtyckim" – ocenia Jan Isakson, dyrektor FishSec.

"Dziękujemy unijnemu Komisarzowi ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa Virginijusowi Sinkevičiusowi za twardą grę w celu przywrócenia zarządzania rybołówstwem bałtyckim na właściwe tory. Niektóre kluczowe populacje ryb pozostają wciąż przeławiane, więc tragedia zapadającego się i zmieniającego się ekosystemu Morza Bałtyckiego i niszczycielski wpływ tej sytuacji na społeczność rybacką będą kontynuowane. Ministrowie ds. rybołówstwa regionu bałtyckiego muszą nadal „słuchać oceanu” i nauki, a teraz także priorytetowo traktować dostęp do niewielkiej ilości połowów, która pozostaje, dla statków rybackich o niskim wpływie na środowisko morskie i niskiej emisji dwutlenku węgla, abyśmy mogli spróbować uratować przyszłość, która wiąże się różnorodnym biologicznie Morzem Bałtyckim i korzyściami płynącymi z ochrony klimatu, jakie może zaoferować" – dodaje Rebecca Hubbard, dyrektorka programowa Our Fish.

Pełna wersja komunikatu prasowego organizacji pozarządowych w języku polskim

Oryginalny komunikat prasowy organizacji pozarządowych w języku angielskim


Źródła:

October 2021, Joint NGO recommendations on Baltic Sea fishing opportunities for 2022
October 2020, Setting of 2021 Baltic quotas: NGOs Welcome EU Fisheries Ministers Setting More Baltic Fishing Limits In Line with Science – But Ecological Crisis Not Averted
REGULATION (EU) No 1380/2013 of the European Parliament and of the Council of 11 December 2013 on the Common Fisheries Policy
May 2021, EU Must Respond to Baltic Sea Ecosystem and Fisheries Crash with Urgent, Radical Measures