W dniach 7-19 grudnia w Montrealu rządy 196 krajów spotykają się na COP15 – Konwencji Narodów Zjednoczonych o różnorodności biologicznej (CBD: Convention on Biological Diversity), aby podjąć decyzje dotyczące działań dla zatrzymania utraty różnorodności biologicznej do 2030 roku. WWF wzywa do przyjęcia ambitnego globalnego planu na rzecz bioróżnorodności. Plan ten powinien zapewnić natychmiastowe rozwiązania, aby do 2030 r. świat stał się przyjazny środowisku. Chcemy zakończyć tę dekadę z większym, a nie mniejszym bogactwem przyrody.
Porozumienie w paryskim stylu
Czym w ogóle jest COP? To skrót oznaczający Conference of the Parties. Najczęściej słyszymy o COP dla klimatu, którego 27 edycja odbyła się niedawno w Egipcie. W dniach 7-19 grudnia tego roku w Montrealu odbędzie się COP15 dla różnorodności biologicznej. Nadzieje z nim związane są duże. Jeśli 196 krajów członkowskich osiągnie porozumienie, mamy szansę na powstanie ambitnego i transformacyjnego globalnego planu powstrzymania i odwrócenia utraty różnorodności biologicznej do 2030 r. Taki plan będzie równocześnie wspierał działania na rzecz klimatu i cele zrównoważonego rozwoju. Dokument, który ma powstać, reklamowany jest jako „porozumienie w stylu paryskim” dla przyrody. A więc ma być podobny do tego, który już mamy dla klimatu, gdzie kraje zgodziły się kontynuować wysiłki na rzecz ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5°C powyżej poziomów sprzed epoki przemysłowej.
Dlaczego musimy walczyć o różnorodność biologiczną?
Różnorodność biologiczna to swoisty system podtrzymywania życia na naszej planecie. Niestety przestaje odpowiednio funkcjonować – według najnowszych danych z Living Planet Report WWFzostało nam jedynie 31% „żyjącej planety”. Living Planet Index, czyli indeks przedstawiający stan populacji dzikich zwierząt, pokazuje, że liczebność badanych na całym świecie populacji spadła średnio o 69% w ciągu ostatnich 50 lat.
Bioróżnorodność jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania świata przyrody, od którego jesteśmy zależni.
To między innymi różnorodność gatunków i populacji nie tylko zwierząt czy roślin, ale też grzybów czy mikroorganizmów (np. bakterii) występujących na danym terenie. Te różne przejawy życia współżyją ze sobą w ekosystemach, które są skomplikowaną, ale niezbędną siecią wspierania życia na ziemi. Różnorodność biologiczna zapewnia nam żywność, czystą wodę… ale też ubrania, leki czy schronienie. Od przyrody zależy nie tylko nasze życie, ale też gospodarka, korzystająca z jej zasobów.
Trzeba działać tu i teraz
COP15 musi zaowocować porozumieniem ustanawiającym silne i ambitne globalne ramy różnorodności biologicznej. Mamy nadzieję, że zapisy porozumienia będą tak przygotowane, że możliwe będzie rozpoczęcie ich natychmiastowego wdrażania. 196 krajów biorących udział w COP15 powinno ustalić krajowe cele i zaktualizować Krajowe Strategie i Plany Działania na rzecz Różnorodności Biologicznej (NBSAP) zgodnie z nowymi globalnymi ramami.
Zaangażowanie na najwyższym szczeblu rządów jest konieczne, aby spełnić globalne ambicje rozwiązania kryzysu bioróżnorodności (odwrócenie krzywej utraty różnorodności biologicznej do 2030 r.) oraz osiągnąć porozumienie w wielu kluczowych, a nierozwiązanych dotychczas kwestiach.
Potrzebujemy świata przyjaznego przyrodzie do 2030 r. Taka zmiana będzie dawała korzyści dla wszystkich ludzi i planety. Globalne ramy różnorodności biologicznej (GBF: Global Biodiversity Framework) muszą zapewnić natychmiastowe i ambitne rozwiązania, aby odwrócić postęp utraty zasobów przyrody. Niestety proponowana obecnie treść nie jest wystarczająca, aby zaradzić obecnemu kryzysowi bioróżnorodności. WWF zidentyfikował szereg obszarów, w których globalne ramy różnorodności biologicznej powinny wymusić działania transformacyjne. Wszystkie kraje powinny zwiększyć swoje ambicje i zakres działania, aby stworzyć kompleksowe i oparte na nauce oraz najlepszej dostępnej wiedzy ramy, które pomogą zatrzymać proces utraty przyrody i wejść na ścieżkę jej odtwarzania do 2030 roku.
Co dokładnie należy zrobić?
Misja na rzecz odwrócenia utraty bioróżnorodności i zabezpieczenia świata przyjaznego przyrodzie do 2030 r. musi zostać wpisana w globalne ramy zachowania różnorodności biologicznej. Przyniesie to korzyść dla wszystkich ludzi i planety. A co oznacza? To, że katastrofalny proces utraty przyrody musi być odwrócony tak, aby do 2030 roku zasobów przyrody było więcej niż obecnie.
Ochrona przyrody ma zasadnicze znaczenie dla zmniejszenia naszej podatności na przyszłe pandemie, rozwiązanie kryzysu klimatycznego i ochronę źródeł utrzymania wielu ludzi. Potrzebujemy, aby rządy zapewniły globalne porozumienie w sprawie różnorodności biologicznej, które będzie co najmniej tak wszechstronne, ambitne i oparte na nauce jak porozumienie paryskie w sprawie zmiany klimatu.
W WWF wierzymy, że przyrodę trzeba chronić z ludźmi i dla ludzi. Dlatego naszym zdaniem w wysiłki ochronne należy włączyć lokalne społeczności. Razem z nimi rządy krajów powinny zobowiązać się do ochrony 30% powierzchni planety do 2030 roku. Realizacja tego globalnego celu powinna równocześnie szanować i zabezpieczać prawa ludów tubylczych i lokalnych społeczności do ich terenów.
Wiele krajów już ustanawia nowe obszary chronione. Ale ochrona obszarów nie polega tylko na wytyczeniu granic w terenie, ale na zwiększeniu integralności naturalnych ekosystemów, aby umożliwić skuteczniejszy rozwój przyrodzie i ludziom.
Sposób, w jaki produkujemy i konsumujemy żywność i zasoby środowiska, musi się zmienić. To, jak obecnie funkcjonujemy, powoduje ogromne obciążenie dla środowiska. System żywnościowy, w tym produkcja, przetwórstwo, transport, sprzedaż i konsumpcja żywności, jest odpowiedzialny za 70% utraty bioróżnorodności na lądzie i 50% w wodach słodkich. Obecnie rolnictwo odpowiada za prawie 70% zużycia wody (Living Planet Report 2020: https://www.wwf.pl/sites/default/files/2020-09/Living_Planet_Report_2020-Full.pdf). Globalny system produkcji żywności jest głównym motorem utraty różnorodności biologicznej, dlatego potrzebujemy szybkich i zakrojonych na szeroką skalę (transformacyjnych) zmian.
COP15 oferuje wyjątkową okazję do uzgodnienia globalnego, zbiorowego planu działań niezbędnych do zmniejszenia śladu środowiskowego naszej produkcji i konsumpcji. To, że musimy go zmniejszyć aż o połowę, pokazuje, jak bardzo destrukcyjny jest nasz obecny wpływ na świat przyrody, i jak dramatycznie potrzebna jest szybka zmiana.
Ambitne cele i zadania mają sens tylko wtedy, gdy przekładają się na ambitne działania. Aby zapewnić ich wdrożenie, uzgodnione ramy powinny obejmować mechanizm pozwalający na pociągnięcie do odpowiedzialności kraje-sygnatariuszy, które pozostaną w tyle. Oznacza to, że państwa zobowiążą się do przeglądu postępów i zwiększenia działań, jeśli kontrola pokaże, że nie są na dobrej drodze do osiągnięcia wyznaczonych celów.
Zdaniem WWF naszym celem powinno być zwiększenie finansowania ochrony różnorodności biologicznej ze wszystkich możliwych źródeł. Tylko mając wystarczającą ilość funduszy we właściwych miejscach, działania transformacyjne mogą przynosić efekty. Wzywamy do stworzenia kompleksowej strategii finansowania planu odbudowy różnorodności biologicznej. Finansowanie powinno być oparte o pieniądze publiczne i prywatne – zagraniczną pomoc rozwojową czy krajowe plany finansowania. Oznacza to też, że musimy pilnie zająć się negatywnym wpływem finansów na zasoby naturalne naszego świata.
Niestety część dotacji ze środków publicznych jest przeznaczana na działania lub inwestycje szkodliwe dla różnorodności biologicznej. Niedawny raport wykazał, że świat wydaje co najmniej 1,8 biliona dolarów rocznie (czyli 2% światowego PKB) na dotacje, które napędzają niszczenie przyrody i wymieranie gatunków – w efekcie finansując własne wymieranie. To musi się skończyć. Inne przeznaczenie tych pieniędzy może pomóc napędzić pozytywne dla przyrody inwestycje, które budują lepszą przyszłość dla nas wszystkich.
Przyroda i jej zasoby zawierają odpowiedzi na wiele najpilniejszych wyzwań na świecie, w tym na osiągnięcie kluczowych celów w zakresie zdrowia, ograniczenia ubóstwa, wsparcia klimatu i gospodarki. Globalne ramy zachowania różnorodności biologicznej muszą uwzględniać sprawiedliwe i osadzone w prawie rozwiązania przyjazne przyrodzie. To przyniesie korzyść zarówno ludziom, jak i bioróżnorodności.
Konieczność odwrócenia trendu utraty różnorodności biologicznej jest oczywista. Niszczymy świat przyrody, co odbija się na ludziach i naszej planecie. Ale udział ludzi jest również kluczowy dla odwrócenia tego trendu.
WWF uważa, że wprowadzane zmiany powinny być nie tylko transformacyjne, kompleksowe i mierzalne. Ramy dla zachowania globalnej różnorodności biologicznej po 2020 r. powinny opierać się na poszanowaniu praw człowieka, w tym prawa do życia w czystym, zdrowym środowisku, oraz zachowania zasobów przyrody naszym dzieciom, wnukom i kolejnym pokoleniom.
Czym w ogóle jest COP? To skrót oznaczający Conference of the Parties. Najczęściej słyszymy o COP dla klimatu, którego 27 edycja odbyła się niedawno w Egipcie. W dniach 7-19 grudnia tego roku w Montrealu odbędzie się COP15 dla różnorodności biologicznej. Nadzieje z nim związane są duże. Jeśli 196 krajów członkowskich osiągnie porozumienie, mamy szansę na powstanie ambitnego i transformacyjnego globalnego planu powstrzymania i odwrócenia utraty różnorodności biologicznej do 2030 r. Taki plan będzie równocześnie wspierał działania na rzecz klimatu i cele zrównoważonego rozwoju. Dokument, który ma powstać, reklamowany jest jako „porozumienie w stylu paryskim” dla przyrody. A więc ma być podobny do tego, który już mamy dla klimatu, gdzie kraje zgodziły się kontynuować wysiłki na rzecz ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5°C powyżej poziomów sprzed epoki przemysłowej. 
Potrzebujemy świata przyjaznego przyrodzie do 2030 r. Taka zmiana będzie dawała korzyści dla wszystkich ludzi i planety. Globalne ramy różnorodności biologicznej (GBF: Global Biodiversity Framework) muszą zapewnić natychmiastowe i ambitne rozwiązania, aby odwrócić postęp utraty zasobów przyrody. Niestety proponowana obecnie treść nie jest wystarczająca, aby zaradzić obecnemu kryzysowi bioróżnorodności. WWF zidentyfikował szereg obszarów, w których globalne ramy różnorodności biologicznej powinny wymusić działania transformacyjne. Wszystkie kraje powinny zwiększyć swoje ambicje i zakres działania, aby stworzyć kompleksowe i oparte na nauce oraz najlepszej dostępnej wiedzy ramy, które pomogą zatrzymać proces utraty przyrody i wejść na ścieżkę jej odtwarzania do 2030 roku.
Szukaj
