Czy nowy Prezydent zadba o przyszłość Polski?

Nasze zdrowie, produkcja żywności, leków, czy dostęp do wody pitnej zależne są od kondycji zasobów przyrodniczych. Rozwiązania oparte na przyrodzie pomagają skutecznie zapobiegać suszom, powodziom, a także zmniejszają uciążliwe skutki coraz częściej występujących, również w Polsce, fal ekstremalnych upałów. Bezpieczeństwo, rozwój gospodarczy i społeczny Polski zależą od kondycji naszych zasobów przyrodniczych. Aktualnie w Polsce stan zachowania tylko 20% siedlisk przyrodniczych i około 38% gatunków chronionych określono jako dobry. Dlatego niezbędne jest szczegółowe zaplanowanie i odbudowa zasobów przyrodniczych w ramach Krajowego Planu Odbudowy Zasobów Przyrodniczych. Należy wprowadzić skuteczne środki odbudowy, które łącznie obejmą co najmniej 20% obszarów lądowych oraz co najmniej 20% obszarów morskich do 2030 r., a do 2050 r. zostaną rozszerzone na wszystkie ekosystemy wymagające odbudowy.

Korzyści dla Polek i Polaków:

• Mniejsze ryzyko powodzi, suszy i wielkopowierzchniowych pożarów, m.in. lasów.
• Mniejsze ryzyko ograniczeń w dostępie do wody.
• Odpoczynek w naturze - rozwój turystyki.
• Zabezpieczenie przed ryzykiem wysokich cen żywności.
• Zdrowe środowisko do życia.

Rozwój gospodarczy bazuje na zasobach przyrodniczych, w które inwestujemy poprzez ich ochronę i odbudowę. Każda złotówka zainwestowana w odbudowę przyrody może przynieść korzyści w wysokości od 8 do 38 zł. Mimo to, ochrona przyrody i jej odtwarzanie są krytycznie niedofinansowane. Rozwiązaniem jest stworzenie, w ramach przyszłego budżetu UE na lata 2028-2034, specjalnego Funduszu na rzecz bioróżnorodności. Fundusz w wysokości co najmniej 15 mld euro rocznie zapewniłby rządom, samorządom lub instytucjom publicznym państw UE dodatkowe środki na ochronę i odbudowę przyrody.

Korzyści dla Polek i Polaków:

• Mniejsze ryzyko powodzi, suszy i pożarów lasów.
• Zabezpieczenie przed ryzykiem wysokich cen żywności.
• Tworzenie nowych miejsc pracy. 

W dobie zmiany klimatu potrzebujemy wdrożenia nowego, racjonalnego podejścia do ekstremalnych zjawisk pogodowych i hydrologicznych. Powodzią nie należy zarządzać, gdy ta już się wydarzy – trzeba wdrożyć wszelkie środki, które zabezpieczą nas przed kolejnymi katastrofami. Do tego potrzebne są rozwiązania oparte na naturze i działania adaptacyjne do zmiany klimatu. Zostawmy rzece przestrzeń, oddalmy wały od rzek tam, gdzie to możliwe, utwórzmy korytarze swobodnej migracji dla rzecznych koryt. Rozwiązania hydrotechniczne – takie jak zbiorniki retencyjne tworzone na rzekach i wały – powinny być wprowadzane, tylko jeśli nie ma innych alternatyw i powinny być ostatnią, a nie pierwszą, linią obrony. Infrastruktura hydrotechniczna może dawać złudne poczucie bezpieczeństwa, sprzyjając dalszej zabudowie terenów zalewowych i tym samym zwiększając realne zagrożenie zdrowia i życia ludzkiego.

Korzyści dla Polek i Polaków:

• Zapewnienie bezpieczeństwa.
• Ochrona domów, gospodarstw i kluczowych obiektów.
• Ochrona przed spływającymi zanieczyszczeniami.

Bezpieczeństwo żywnościowe to trwałość i odporność polskiego rolnictwa na zmianę klimatu i zdolność do adaptowania się do niej z myślą o kolejnych pokoleniach Polek i Polaków. Zapewnienie takiego stanu jest możliwe, jeśli już dziś wprowadzone zostaną mechanizmy kształtujące politykę rolną w kierunku rozwiązań opartych na przyrodzie. Praktyki oszczędzające wodę i chroniące glebę w gospodarstwie są opłacalne dla rolników i korzystne dla produkcji rolnej - zabezpieczają zasoby naturalne od których zależy produkcja żywności w wieloletniej perspektywie.

Korzyści dla Polek i Polaków:

• Większa stabilność polskiego rolnictwa.
• Zabezpieczenie przed ryzykiem wysokich cen żywności.
• Żywność wysokiej jakości.
• Gospodarstwa odporne na suszę.

Żywienie zbiorowe, np. w placówkach oświatowych i szpitalach jest elementem kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych i powinno wyznaczać standardy jakości. Zamówienia żywności prowadzone przez instytucje publiczne powinny uwzględniać zarówno kwestie zdrowotne, jak i środowiskowe, dlatego powinny zachęcać do spożywania niskoprzetworzonej żywności, większej ilości produktów pochodzenia roślinnego, tj. kasze, nasiona roślin strączkowych i warzywa, a mniejszej ilości mięsa i produktów mięsnych. Zamówienia żywności powinny wspierać lokalną i sezonową żywności wysokiej jakości, np. z certyfikacją ekologiczną czy potwierdzającą zrównoważony połów ryb. Należy kształtować system, w którym podejmowanie decyzji lepszych dla zdrowia ludzi i przyrody jest łatwiejsze.

Korzyści dla Polek i Polaków:

• Dostęp do pełnowartościowych posiłków.
• Kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych wśród najmłodszych.
• Wsparcie lokalnych producentów żywności.

Dzieci spędzają obecnie znacznie mniej czasu w otoczeniu przyrody niż ich rówieśnicy kilkadziesiąt lat temu. Ma to ogromny wpływ na ich kondycję psychofizyczną. Problemy z kręgosłupem, wzrokiem, otyłość, kryzysy psychiczne to tylko część wyzwań, z którymi mierzą się obecnie uczniowie i uczennice. Aby umożliwić prawidłowy rozwój dzieciom i młodzieży, szkoła powinna zapewniać stymulujące miejsce do nauki i interakcji z rówieśnikami. w tym celu niezbędne są zmiany w szkolnictwie i wprowadzenie edukacji terenowej, która umożliwi realizację zajęć na otwartej przestrzeni, a także zazielenianie szkolnych podwórek i tworzenie przyszkolnych ogródków.

Korzyści dla Polek i Polaków:

• Poprawa zdrowia psychicznego dzieci.
• Szkoła sprzyjająca rozwojowi dziecka.
• Lepsze wyniki w nauce. Aktywność fizyczna i kontakt z naturą poprawiają zdolności poznawcze i efektywność uczenia się.
• Większa świadomość ekologiczna przyszłych pokoleń.

Naczelnym hasłem polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej jest bezpieczeństwo. Jego istotnym filarem jest bezpieczeństwo energetyczne, którego podstawą powinna być produkcja jak największej ilości energii z własnych źródeł, przy jak najmniejszych kosztach. Obie te zalety posiada energetyka wiatrowa na lądzie. Każda turbina wiatrowa postawiona w Polsce produkuje energię i pomaga w uniezależnieniu od paliw importowanych, takich jak gaz. Energia elektryczna z wiatru jest tańsza niż ta z węgla i z gazu, nie generuje odpadów, zanieczyszczenia powietrza ani smogu. Elektrownie wiatrowe na lądzie oprócz czystej i taniej energii dla przedsiębiorstw i gospodarstw domowych, dostarczają też miejsca pracy i dodatkowe przychody (m.in. z podatków) dla gmin i lokalnych społeczności. Aby móc produkować jak najwięcej własnej, taniej energii, powinniśmy w pierwszej kolejności wykorzystać potencjał lądowych farm wiatrowych w sposób, który nie stworzy zagrożenia dla mieszkańców i lokalnej przyrody. Jednak w ostatnich latach wstrzymano rozwój lądowej energetyki wiatrowej, a prace nad nowelizacją ustawy wiatrakowej zwolniły.

Korzyści dla Polek i Polaków:

• Niższe rachunki za energię.
• Zdrowe, czyste powietrze.
• Niezależność Polski.
• Więcej pieniędzy w gminach.

Potrzebujemy zdecydowanych kroków w kierunku społecznie odpowiedzialnej, zielonej transformacji oraz osiągnięcia neutralności klimatycznej. To wszystko po to, aby zapewnić Polkom i Polakom ochronę przed zagrożeniami związanymi z coraz częstszymi ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi i bezpieczną przyszłość.   Komisja Europejska zaproponowała w 2024 roku 90-procentową redukcję emisji gazów cieplarnianych do 2040 roku. Jednak biorąc pod uwagę pogłębianie się kryzysu klimatycznego, liczba ta nie jest już wystarczająca. w porozumieniu z Unią Europejską i największymi światowymi gospodarkami, musimy wspólnie dążyć do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2040 roku. Europa powinna być liderem w tym procesie. 

Korzyści dla Polek i Polaków:

• Mniejsze ryzyko powodzi, suszy i pożarów lasów.
• Zdrowe, czyste powietrze.
• Uniknięcie wzrostów cen żywności i wody.
• Ochrona zdrowia.

Aby uniknąć konfliktów z dużymi drapieżnikami i umożliwić ich koegzystencję z człowiekiem, należy wdrażać środki zapobiegawcze i odpowiednie środki odszkodowawcze. Dobre praktyki obejmują m.in rozwiązania techniczne w celu zabezpieczania zwierząt przed wilkami i kontenery niedźwiedzioodporne na odpady.  Wytyczne Unii Europejskiej dotyczące pomocy państwa w sektorze rolnym pozwalają państwom członkowskim UE na przyznanie rolnikom pełnych odszkodowań za szkody spowodowane przez zwierzęta chronione oraz finansowanie m.in. zakupu grodzeń elektrycznych czy pozyskania psów stróżujących. Wsparcie minimalizacji konfliktów między dużymi drapieżnikami a człowiekiem jest możliwe m.in. w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (WPR).

Korzyści dla Polek i Polaków:

• Zapewnienie bezpieczeństwa.
• Wsparcie finansowe dla rolników.
• Wsparcie społeczności obszarów wiejskich.

Zgodnie z wymogami obowiązującej Wspólnej Polityki Rybołówstwa przełowienie w Unii Europejskiej powinno było zakończyć się w odniesieniu do wszystkich stad ryb do 2020 roku. Niestety, nadal ok. 30% stad ryb Unii Europejskiej jest nadmiernie poławiana. Sytuacja ważnych komercyjnie stad ryb Morza Bałtyckiego jest bardzo niepokojąca, czego przykładem jest obowiązujący zakaz połowów docelowych na dorsza i łososia. Dlatego należy niezwłocznie w pełni wdrożyć obowiązującą już Wspólną Politykę Rybołówstwa, co doprowadzi do odtworzenia ważnych gospodarczo populacji ryb.

Korzyści dla Polek i Polaków:

• Dostęp do lokalnej żywności pochodzenia morskiego dla obecnych i przyszłych pokoleń.
• Wsparcie lokalnych społeczności przybrzeżnych.
• Zapewnienie stabilnych połowów dla rybaków.