Po ostatniej burzliwej dyskusji, Rada ds. Środowiska UE 17 czerwca ostatecznie przyjęła rozporządzenie o odbudowie zasobów przyrodniczych (NRL). To ostatni krok na drodze do wejścia w życie tego długo oczekiwanego prawa. Wynik ten stanowi ogromny sukces dla europejskiej przyrody, działań klimatycznych, obywateli UE i ich przyszłości.

Państwa członkowskie wywiązały się ze swoich zobowiązań i w większości (20 krajów, reprezentujących 66,07% populacji UE) zagłosowały za rozporządzeniem. Kluczowa okazała się w ostatniej chwili interwencja austriackiej ministry środowiska Leonore Gewessler, która zmieniła dotychczasowe stanowisko kraju.

Koalicja #RestoreNature, składająca się z organizacji BirdLife Europe, ClientEarth, EEB i WWF EU, tak podsumowała decyzję Rady:

Dzisiejsze głosowanie to ogromne zwycięstwo europejskiej przyrody i obywateli, którzy od dawna wzywali do natychmiastowych działań, aby zaradzić alarmującej dewastacji przyrody. Po latach intensywnych kampanii i wielu wzlotach i upadkach cieszymy się, że to prawo stało się rzeczywistością – ten dzień przejdzie do historii jako punkt zwrotny dla przyrody i społeczeństwa. Teraz potrzebne są wszystkie ręce na pokład: państwa członkowskie muszą bezzwłocznie właściwie wdrożyć to prawodawstwo w swoich krajach, w ścisłej współpracy ze wszystkimi zaangażowanymi stronami zainteresowanymi. Ostatecznie przyroda może się odrodzić, z korzyścią dla naszego klimatu, różnorodności biologicznej i ludzi!

 

Trudna droga zakończona sukcesem

Prawo to przeszło jedną z najbardziej burzliwych podróży w historii prawodawstwa UE. Po przetrwaniu bezprecedensowej i absurdalnej kampanii dezinformacyjnej, mającej na celu doprowadzenie do porażki NRL w Parlamencie Europejskim, groziło mu odrzucenie na ostatnim etapie procesu legislacyjnego. Ostatecznie jednak poparcie dla prawa i przyrody zwyciężyło.

To decyzja w samą porę, którą należy przedstawić na nadchodzącej Konferencji ONZ w sprawie różnorodności biologicznej (CBD COP16) jeszcze w tym roku i pokazać, że Europa jest gotowa przewodzić w walce z kryzysem klimatycznym i utratą różnorodności biologicznej, tym samym wywiązując się ze swoich globalnych zobowiązań. Jest to również bardzo jasny sygnał dla nowego Parlamentu Europejskiego i Komisji, aby nie zapominali o stawianiu ochrony i odbudowy różnorodności biologicznej na pierwszym miejscu w swoich działaniach.

łąka kwietna

 

Szerokie poparcie dla NRL

Pozytywny wynik udało się osiągnąć dzięki masowej mobilizacji społeczeństwa. Miliony podpisów i apeli od obywateli, wielokrotne wezwania ze strony ponad 6000 naukowców, ponad 100 przedsiębiorstw, organizacji pozarządowych, młodzieżowych i społeczeństwa obywatelskiego doprowadziły do obrony prawa i zachowania integralności unijnej polityki ekologicznej. Jako członek  koalicji #RestoreNature, działającej na rzecz wprowadzenia NRL, chcemy podziękować każdemu, kto przyczynił się do tego wyniku i sprawił, że przyroda w Europie zwyciężyła.

Projekt NRL zyskał poparcie wielu środowisk naukowych i społecznych, a także zdecydowanej większości polskiego społeczeństwa. Według badania Instytutu Spraw Publicznych 75 proc. obywatelek i obywateli uważa, że Polska powinna poprzeć przepisy dotyczące odbudowy zasobów przyrodniczych. Również 75 proc. wyborców Koalicji Obywatelskiej uważa, że europosłowie powinni zaangażować się we wzmocnienie ochrony przyrody i zasobów naturalnych, a 86 proc. jest przekonanych, że rolą Unii Europejskiej jest wyznaczanie standardów w tym zakresie – to z kolei wyniki najnowszego badania More in Common.

 

Europa za, Polska przeciw...

Polska jako jedno z pięciu państw Unii Europejskiej sprzeciwiła się poparciu NRL i stanęła w tej sprawie m.in. obok premiera Węgier Viktora Orbana. Mimo ostatecznego przejścia rozporządzenia w głosowaniu, stanowisko naszego kraju jest bardzo rozczarowujące. 

Przedstawiciele i przedstawicielki organizacji pozarządowych apelujących o poparcie NRL, w ramach kampanii „Natura Ratuje Ludzi ”, wskazywali, że proponowane działania  takie jak choćby odtwarzanie mokradeł czy odbudowa lasów mogą pomóc w budowie ogłoszonej niedawno przez rząd „Tarczy Wschód”, której jednym z elementów obronnych mają być zapory naturalne, utrudniające mobilność przeciwnika.

NRL wejdzie w życie najprawdopodobniej w sierpniu 2024 r., 20 dni od opublikowania rozporządzenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Od tego czasu mamy 2 lata na opracowanie krajowego planu odbudowy zasobów przyrodniczych, w którym określone zostaną konkretne działania, cele i ich harmonogram. Ten ważny dokument ma być   przygotowany dla Polski przez Polki i Polaków. Państwa członkowskie mają obowiązek przeprowadzić te prace tak, aby były efektywne, a także otwarte i dostępne dla zainteresowanych. Liczymy, że proces koordynowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska będzie od samego początku transparentny dla wszystkich jego stron, oraz że jego owocem będzie rzetelny i korzystny plan dla Polek, Polaków i polskiej przyrody. 

Rozporządzenie ws. odbudowy zasobów przyrodniczych oznacza zdrowsze lasy, swobodnie płynące rzeki, więcej terenów zielonych w miastach. Oznacza mniej susz, powodzi i fal upałów, czystsze powietrze i wodę, bezpieczne rolnictwo i gospodarkę opartą na stabilnych fundamentach. Szacunkowe korzyści płynące z odbudowy są średnio 8-10 razy większe niż jej koszty. Wysokie korzyści przyniesie nam tylko dobrze zaplanowane i w pełni wdrożone prawo. Wzywamy Ministerstwo Klimatu i Środowiska do jak najszybszego rozpoczęcia prac nad przygotowaniem planu odbudowy zasobów przyrodniczych, na którego wypracowanie mamy dwa lata, oraz włączenie do prac, od samego początku, szerokiego grona interesariuszy – komentuje Dariusz Gatkowski.

Więcej o NRL możecie przeczytać tutaj.