Najważniejszym powodem zanikania gatunków zwierząt i roślin jest utrata ich naturalnych siedlisk. By nasze starania i praca wkładana w ochronę zwierząt miały sens, musimy zadbać również o to, aby miały gdzie żyć. Dlatego jednym z naszych kluczowych działań jest wspieranie ochrony konkretnych obszarów przyrodniczych, by zachować je w stanie najbardziej zbliżonym do naturalnego.
Rzeki
Naturalna rzeka to silna i zdrowa rzeka, która może działać jak system samooczyszczający w razie zagrożenia. Dlatego tak ważne jest, by pozwolić naszym rzekom swobodnie płynąć! Ponad 90% wód powierzchniowych w Polsce wymaga renaturyzacji. I na tym szczególnie koncentrujemy nasze działania i naszą troskę o rzeki.
Uwalniając rzeki, uwalniamy życie
Rzeki i związane z nimi ekosystemy poddawane są nieustająco ingerencji człowieka. W Polsce mniej niż 20% rzek ma charakter naturalny, co oznacza, że ponad 80% naszych rzek zostało przekształconych wskutek działalności człowieka. Bariery na rzekach (m.in. tamy, jazy, śluzy, progi) utrudniają wędrówkę rybom w górę rzek – do miejsc ich rozrodu. Dlatego tam, gdzie to możliwe prowadzimy działania udrażniające koryto rzeki, na przykład zasypujemy progi, które do tej pory hamowały przepływ wody. Dzięki usypaniu kamieni poniżej bariery powstają bystrza, które pozwalają rybom i bezkręgowcom wodnym płynąć w górę rzeki i przystąpić do tarła.
Istotnym elementem naszych działań jest też tworzenie i uzupełnianie tarlisk. We współpracy z Polskim Związkiem Wędkarskim oraz Związkiem Miast i Gmin Dorzecza Parsęty wysypujemy do wybranych rzek tony żwiru! Jest on niezbędny dla ryb łososiowatych do naturalnego rozrodu. Te gatunki ryb zakopują ikrę w gniazdach zrobionych właśnie między ziarnami żwiru. Dlaczego ubywa żwiru w rzece? Często sprawcą jest człowiek, który nielegalnie wybiera żwir z rzeki. Przyczyną może być też nadmierne zamulenie w korycie. Poprzez uzupełnianie żwiru w rzece odbudowujemy naturalny charakter dna. Dzięki temu do rzek wraca życie – ryby wracają na tarliska, w dawne miejsca rozrodu, by złożyć ikrę.
Wraz z PZW i przyrodnikami prowadzimy także nasadzenia drzew nad brzegami rzek. Zacienienie nad brzegiem poprawia termikę wody, co jest istotne szczególnie latem – polepsza jej natlenienie i zmniejsza parowanie, a także zapewnia rybom cień. Nadbrzeżne i denne zarośla wychwytują również zanieczyszczenia organiczne, neutralizując je. Przywracanie dobrego stanu ekologicznego rzekom przeciwdziała suszy oraz zmniejsza ryzyko powodzi. Więcej o działaniach na rzekach >>
Rybom zagrażają nie tylko bariery rzeczne, lecz także człowiek. Kłusownictwo na rzekach to realny problem. Wspieramy finansowo Społeczną Straż Rybacką. Dzięki zakupionym fotopułapkom i dronowi straż może skuteczniej patrolować tarliska i wody oraz się nimi opiekować.
Przywracamy króla polskich rzek
Chcemy przywrócić do polskich rzek jesiotra ostronosego – nasz rodzimy gatunek, który przeżył wielkie wymieranie m.in. dinozaurów, ale w wyniku działalności człowieka od 1970 r. uznany został za całkowicie wymarły na obszarze państw zlewni Morza Bałtyckiego. We współpracy z Instytutem Rybactwa Śródlądowego i Ministerstwem Rolnictwa wypuściliśmy dotąd do Wisły i Drwęcy tysiące młodych jesiotrów, rozmnażanych w ośrodkach hodowlanych. Liczymy, że wypuszczone przez nas jesiotry ostronose dotrą do Morza Bałtyckiego. Gdy osiągną dojrzałość płciową, za kilkanaście lat powinny wrócić do rzek, na rozród. Więcej o reintrodukcji jesiotra >>
Na straży rzek
Strażnicy Rzek WWF to program zainicjowany i stworzony przez Fundację WWF Polska. Jego celem jest ochrona najcenniejszych odcinków małych i średnich rzek w Polsce. Wolontariusze Strażników Rzek WWF na co dzień wspierają Fundację WWF Polska w monitorowaniu rzek i prowadzą interwencje w ich obronie. Pole do działania jest ogromne, bo ponad 90% polskich rzek jest w złym stanie. Strażnicy Rzek WWF to grupa osób, które zawodowo, naukowo lub hobbystycznie zajmują się ochroną ekosystemów rzecznych. Wolontariusze współpracują z naukowcami i aktywistami. Chronią rzeki w różny sposób: edukując, monitorując ich stan i prace utrzymaniowe na rzekach, gromadząc i udostępniając trudno dostępne dane, interweniując. Zobacz, jak działają Strażnicy Rzek WWF >>
ODRAtujmy rzeki!
Nieustannie dbamy o ochronę naszych polskich rzek i gdy któraś z nich wymaga pomocy, włączamy się w działania, m.in. doradzając przy prowadzonych interwencjach czy prowadząc działania rzecznicze wśród polityków i decydentów.
W tej chwili naszego wsparcia potrzebuje Odra, która sama nie była w stanie obronić się przed nadmiarem zasolenia i zanieczyszczeń, jakie zrzuca do niej człowiek. Ścieki w polskich rzekach są praktycznie poza kontrolą. Katastrofa w Odrze wydarzyła się m.in. przez brak właściwego systemu monitoringu, ograniczania i kontroli zrzutów zanieczyszczeń oraz egzekwowania prawa i właściwego zarządzania kryzysowego. Zapłaciła za to przyroda – dane dla Odry wykazują obecność 53% ryb w porównaniu z danymi z lat 2014-2022; na środkowej i dolnej Odrze mogło wyginąć ponad 80% małży.
Rzeki posiadają umiejętność samooczyszczania się, o ile nie są nadmiernie przekształcone. Niestety Odra od lat poddana jest działaniom inwestycyjnym (w tym regulacji, budowie i modernizacji ostróg). Największym zagrożeniem dla Odry jest jej regulacja oraz budowa kolejnych stopni wodnych, które mają służyć przekształceniu Odry w drogę wodną. To może spowodować pogłębienie złego stanu rzeki i ryzyko katastrof ekologicznych w kolejnych latach. Wraz z ekspertami przygotowaliśmy rekomendacje działań, które pomogą zapobiegać kolejnym katastrofom. Więcej o tym, jak odratować Odrę >>
Lasy
Lasy pokrywają 31% powierzchni Polski. Dzięki temu, że w skali świata są bardzo zróżnicowane i tworzą mozaikę mikrosiedlisk, są domem dla 2/3 organizmów zamieszkujących naszą planetę! Oddziałują na niemal wszystkie obszary naszego życia – zapewniają nam niezbędne surowce, regulują i łagodzą klimat oraz korzystnie wpływają na nasze zdrowie psychiczne. Dlatego tak ważne jest, żeby je odpowiednio chronić i dbać o ich stabilność.
Jak lasy powstrzymują zmiany klimatu?
Uniknięcie katastrofy klimatycznej możliwe jest tylko poprzez osiągnięcie równowagi pomiędzy emitowaniem a pochłanianiem gazów cieplarnianych. Lasy nam w tym pomagają – pochłaniają CO2 i są ogromnymi magazynami węgla. Biorąc pod uwagę leśne zasoby węgla zmagazynowane w drewnie, zajmujemy czwarte miejsce w Europie! Polskie lasy są wyjątkowym dobrodziejstwem, o które powinniśmy się troszczyć wspólnie.
Co jeszcze dają nam lasy?
Obdarowują nas: dzięki lasom mamy dostęp do wielu surowców, w tym drewna, wody pitnej, owoców leśnych, ale także surowców wykorzystywanych w medycynie. Bez lasów nie byłoby wielu leków!
Regulują nasze otoczenie: oczyszczają powietrze i wodę, redukują hałas, chronią glebę przed erozją, zapobiegają powodziom. Zapewniają też siedliska dla większości znanych nam organizmów.
Uzdrawiają i inspirują: rekreacja i wypoczynek na łonie natury nas relaksują, a także wpływają pozytywnie na nasze zdrowie psychiczne i są ważnym elementem kultury i sztuki.
Jak chronić lasy – zrównoważona gospodarka leśna
Wspieramy zrównoważoną gospodarkę leśną, czyli takie korzystanie z lasu, które godzi potrzeby ludzi i przyrody. Chodzi o to, żeby – mimo wycinania drzew – w dłuższej perspektywie czasu nie ubywało całkowitej powierzchni lasu. Dzięki pozyskiwaniu mniejszej ilości drewna niż naturalnie przybywa, las się regeneruje i zwiększa swoje zapasy. Wykonuje się takie cięcia, które jak najmniej ingerują w mikroklimat lasu, czyli nie usuwa się wszystkich drzew jednocześnie i prace trwają na niewielkich powierzchniach, a nowe pokolenie drzew jest dostosowane do lokalnych warunków i najlepiej byłoby, gdyby wyrastało z nasion opadających z okolicznych drzew.
Zachęcamy do dbania o różnorodność biologiczną. Aby to robić, zostawia się martwe drewno, drzewa dziuplaste, fragmenty starych drzewostanów, nienaruszoną glebę. Las powinien być zróżnicowany na poziomie krajobrazu (polany, młodniki, starodrzewy, mokradła), a drzewa różnego wieku i wysokości. Gatunki drzew powinny odpowiadać warunkom danego terenu (siedliska) i być ze sobą wymieszane tak, aby tworzyć mozaikę. Wyznacza się także obszary ochronne wynikające z potrzeby ochrony miejsc bytowania zwierząt, roślin i grzybów objętych ochroną gatunkową, gdzie nie pozyskuje się drewna.
WWF nie ustaje w staraniach, by kolejne ważne ekosystemy leśne w Polsce i na świecie były obejmowane ochroną. Co możemy razem zrobić dla lasów?
- Rozwijajmy obszary chronione i powołujmy nowe – takie jak Turnicki Park Narodowy. Aktualnie parki narodowe obejmują tylko 1% powierzchni Polski.
- Angażujmy się w lokalne działania, bo każdy z nas może wziąć udział w konsultacjach Planu Urządzenia Lasu.
- Kupujmy rozważnie – wybierajmy produkty oznaczone certyfikatem wspierającym zrównoważoną gospodarkę leśną, np. FSC.
- W lesie zachowujmy kulturę – czujmy się gośćmi w świecie dzikiej przyrody.
Obszary chronione
Dzięki wsparciu finansowemu marki Air Wick – Fundacja WWF Polska kupiła we współpracy z Klubem Przyrodników dwie pierwsze działki: jedną w Dolinie Rospudy, a drugą na Mechowiskach Sulęczyńskich. Tym samym stworzyliśmy nasze pierwsze obszary chronione prywatnie. Jest to ważny przykład współpracy, która dzięki wykorzystaniu odpowiednich kompetencji każdej ze stron doprowadziła do ogromnego sukcesu przyrodniczego. Tworzenie obszarów chronionych prywatnie to odpowiedź na wyzwania stawiane nam przez kryzys klimatyczny i kryzys bioróżnorodności. Jest to rozwiązanie szczególnie cenne, biorąc pod uwagę to, że od 20 lat w Polsce nie powstał ani jeden nowy park narodowy. Zakupione obszary są niezwykle cenne pod względem przyrodniczym. Dolina Rospudy cechuje się wysokim stopniem naturalności. Ochrona jej wyjątkowego ekosystemu to jeden z naszych priorytetów, gdyż znajdujące się tam cenne torfowiska stanowią magazyn wody i dwutlenku węgla, który pozytywnie wpływa na przeciwdziałanie zmianom klimatycznym. Działka na Mechowiskach Sulęczyńskich przylega do państwowego rezerwatu, więc chroniąc ją, chronimy znacznie większą powierzchnię. Mechowiska to jedne z najbardziej zagrożonych siedlisk przyrodniczych występujących w Polsce.
Co jeszcze robimy, aby chronić lasy?
Organizujemy szkolenia dla organizacji pozarządowych, które też zajmują się ochroną lasów.
Nasze wspólne cele mogą być osiągnięte jedynie przez merytoryczny dialog, który będzie łączył wszystkie zainteresowane strony. Chcemy wzmocnić w uczestnikach umiejętności miękkie, dotyczące skutecznej komunikacji, zarządzania czasem pracy, tworzenia własnej tożsamości. Te szkolenia są szczególnie ważne, bo liczymy na zawiązanie współpracy z innymi organizacjami, żeby wspierać się wzajemnie w ochronie lasów. Razem możemy więcej!
Dzięki współpracy z ekspertami tworzymy raport na temat usług ekosystemowych polskich lasów! Idea usług ekosystemowych jest obecnie ważnym i szeroko dyskutowanym tematem w Polsce, dzięki czemu łączy przedstawicieli wielu środowisk i otwiera wielowymiarowy dialog. Jednak wciąż brakuje kompleksowego opracowania potencjału świadczenia usług ekosystemowych naszych lasów. Dlatego tworzymy raport, w którym pokażemy, jak potencjał świadczenia usług ekosystemowych kształtuje się na terenie naszego kraju i co na niego wpływa. Wskażemy obszary o najwyższym potencjale i dzięki temu te lasy będą mogły być lepiej zarządzane pod względem ochrony, turystyki i kompensacji emisji dwutlenku węgla. Dodatkowo pokażemy, że lasy w Polsce dają nam znacznie więcej niż tylko drewno.
Szukaj
