Za nami kolejny rok pełen wyzwań i sukcesów! Rok, w którym podejmowaliśmy wiele inicjatyw na różnych frontach – od skutecznej odbudowy populacji zagrożonych gatunków, przez aktywną ochronę wód śródlądowych, aż po działania rzecznicze w kraju i za granicą. A to wszystko dzięki wsparciu i zaufaniu licznych wolontariuszy i darczyńców. Poniżej prezentujemy kluczowe osiągnięcia i projekty zrealizowane w 2023 roku. Przeczytaj i przekonaj się sam, ile razem zrobiliśmy dla przyszłości naszej planety!
OCHRONA POLSKICH GATUNKÓW
Jednym z kluczowych obszarów naszego działania w 2023 roku był program ochrony rzadkich gatunków. Dzięki współpracy z lokalnymi społecznościami oraz partnerami (lokalnymi władzami, regionalnymi dyrekcjami ochrony środowiska, ale też Zachodniopomorskim Towarzystwem Przyrodniczym czy Instytutem Biologii Ssaków Polskiej Akademii Nauk) wzmacnialiśmy populacje i przywracaliśmy naturalną równowagę ekosystemów, a także pracowaliśmy na rzecz minimalizowania konfliktów między ludźmi a dużymi drapieżnikami.
Czy wiesz, że…
Żubr to największy europejski ssak, który niegdyś zamieszkiwał obszar niemal całej Europy. Na początku XX wieku został ostatecznie wybity w stanie dzikim i dopiero dzięki mozolnym wysiłkom odtworzono jego populacje. Dziś podlega ścisłej ochronie.
W ramach projektu dotyczącego ochrony żubra w północno-zachodniej Polsce dofinasowanego przez Fundację WWF Polska zakupiono: 112 ton owsa i 240 ton buraków cukrowych, którymi dokarmiano 12 stad żubrów. Sfinansowano i założono 7 obroży telemetrycznych oraz zebrano 70 próbek do badań nad stanem zdrowia zwierząt. Ponadto interweniowaliśmy po dwóch kolizjach, w wyniku których trzy żubry poniosły śmierć, wysyłając zapytania do żandarmerii i zawiadomienia do prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.
ADOPTUJ ŻUBRA »
Człowiek przez długi czas eliminował drapieżniki, postrzegając wilki i niedźwiedzie jako wrogów. Dziś wiemy, że stanowią one kluczowe ogniwa ekosystemu, które odpowiadają za utrzymanie równowagi w przyrodzie. Aby minimalizować konflikty na linii człowiek-drapieżnik, przekazaliśmy 34 komplety ogrodzeń elektrycznych do ochrony zwierząt gospodarskich przed wilkami w województwach podkarpackim, małopolskim, podlaskim i lubuskim oraz 13 ogrodzeń elektrycznych dla ochrony pasiek przed niedźwiedziami na Podkarpaciu i w Małopolsce. Dodatkowo sfinansowaliśmy zakup 13 „niedźwiedzioodpornych" kontenerów na śmieci. Specjalna konstrukcja i zamknięcie zapobiegają dostaniu się niedźwiedzi do środka i żerowaniu na odpadach spożywczych.
W ramach projektu „Powrót rysia do Polski północno-zachodniej”, prowadzonego przez Zachodniopomorskie Towarzystwo Przyrodnicze, a dofinansowanego przez WWF Polska, na wolność w 2023 r. wypuszczono 9 rysi. W maju i czerwcu br. w regionie reintrodukcji urodziły się łącznie 23 kocięta od 7 samic. Odnotowaliśmy też prawdziwy rysiowy rekord – Diana wypuszczona w 2022 roku doczekała się swojego pierwszego miotu, w którym było aż 5 kociąt. Być może jest to pierwszy udokumentowany przypadek w Polsce tak licznego potomstwa u tych majestatycznych zwierząt. W ramach tego programu na wolność trafiło w sumie prawie 80 osobników! W minionym roku uruchomiono we współpracy z IBS PAN monitoring rysia na Podlasiu, który pozwolił na zebranie ponad 120 ankiet obserwacji. Zainstalowano również łącznie ok. 90 fotopułapek w Puszczach Białowieskiej, Knyszyńskiej oraz Augustowskiej.
ADOPTUJ RYSIA »
OBSZARY PRYWATNIE CHRONIONE
Czy wiesz, że…
Najważniejszym powodem zanikania gatunków, jak i występowania konfliktów między drapieżnikami a ludźmi, jest pozbawianie zwierząt i roślin ich naturalnych siedlisk. By nasze działania na rzecz ochrony zwierząt miały sens, musimy zadbać również o to, aby gatunki miały gdzie żyć. Jednym ze sposobów jest wspieranie konkretnych obszarów przyrodniczych i podjęcie wysiłków, aby zachować je w stanie najbardziej zbliżonym do naturalnego.
W 2023 roku konsekwentnie kontynuowaliśmy pilotażowy projekt dotyczący obszarów chronionych prywatnie. We współpracy z 5 organizacjami zakupiliśmy łącznie ponad 45 ha gruntów cennych przyrodniczo i objęliśmy je ochroną. Zorganizowaliśmy także 2 wyjazdy na Błota Rakutowskie, w czasie których pracownicy WWF oraz nasi wolontariusze wspólnie prowadzili działania z zakresu ochrony czynnej w terenie. Budowaliśmy płoty umożliwiające wypas zwierząt, sprzątaliśmy śmieci oraz odnawialiśmy tablice edukacyjne.
Zintensyfikowaliśmy wysiłki na rzecz obszarów mokradłowych, które wymagają pilnej ochrony. Przeprowadziliśmy dokładne analizy i zidentyfikowaliśmy główne zagrożenia dla tych obszarów, włącznie z opracowaniem skutecznych strategii ich zabezpieczenia. Dzięki kompleksowemu podejściu do ochrony prywatnych obszarów, wspólnie z lokalnymi społecznościami kształtujemy trwałe praktyki dbania o dziedzictwo przyrodnicze.
DZIAŁANIA ZAGRANICZNE
Przyroda potrzebuje pomocy nie tylko w Polsce. Jako Fundacja włączamy się również w ochronę cennych gatunków i obszarów za granicą. W 2023 roku objęliśmy swoimi działaniami duże drapieżniki w Ukrainie, pantery śnieżne i suhaki mongolskie w Mongolii czy tygrysy w Malezji. W połowie roku zakończyliśmy pięcioletni program „Ochrona zagrożonych wyginięciem gatunków na obszarze Dawna Tenasserim w Mjanmie”, dzięki któremu chroniliśmy zwierzęta takie jak słoń indyjski czy tygrys indochiński. Na ten krok zdecydowaliśmy się w obliczu wyzwań środowiskowych, z jakimi mieliśmy do czynienia w związku z sytuacją w Odrze i, licząc na zrozumienie naszych darczyńców, postanowiliśmy przekierować nasze zaangażowanie na działania na poziomie krajowym.
W ramach działań na rzecz ochrony dziko żyjących tygrysów w Mjanmie i Malezji odnotowano łącznie ponad 3 000 dni patrolowych, podczas których strażnicy terenowi prowadzili działania antykłusownicze i monitoringowe. Dzięki wspieranym przez nas patrolom w lasach Belum-Temengor w Malezji nie odnotowuje się już obecności aktywnych sideł.
ADOPTUJ TYGRYSA »
Ochrona zagrożonych gatunków to nie tylko patrole antykłusownicze, stały monitoring populacji czy zakładanie fotopułapek, to także ochrona ich siedlisk. W minionym roku wspólnie z WWF Mongolia ochroniliśmy źródło wody w Mongolii. To część programu przywracania kluczowych siedlisk suhaka mongolskiego, w którym poza odbudową naturalnych źródeł wody WWF Mongolia wspiera zrównoważone gospodarowanie pastwiskami, aby minimalizować konflikt na linii człowiek-zwierzę. Z odbudowanych źródeł korzystają nie tylko suhaki, ale też miejscowa ludność i ich trzoda hodowlana.
Czy wiesz, że…
Suhak mongolski, nazywany antylopą z pleistocenu, jest endemicznym podgatunkiem suhaka stepowego, spotykanym jedynie w zachodniej Mongolii. Znany ze swojego charakterystycznego nosa, jest jednym z najbardziej zagrożonych wyginięciem zwierząt kopytnych na świecie.
Nasze działania ochronne mają sens i przynoszą skutki, czego dowodem jest ostatnie liczenie suhaków mongolskich, które wykazało kolejny wzrost ich liczebności. Zarejestrowaliśmy wzrost z około 14 000 (2022 r.) do około 15 500 osobników obecnie! A w 2017 r. było ich raptem ok. 3 400. Nie tylko liczby świadczą o sukcesie programu ochronnego. Zaobserwowano również tworzenie się nowych populacji suhaków, co wzmocni ich odporność na zagrożenia charakterystyczne dla tego podgatunku.
ADOPTUJ SUHAKA »
Wiele osób myśli, że przestępczość przeciwko przyrodzie to odległy problem. Jednak w rzeczywistości odbiorcami nielegalnych towarów i beneficjentami przestępstw przeciwko niej są także kraje Unii Europejskiej! Dlatego w ramach projektu Skutecznego Ścigania Przestępstw Przeciwko Przyrodzie w Europie (SWiPE) przeszkoliliśmy ponad 100 przedstawicieli organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości z terenu całej Polski z zakresu zwalczania m.in. kłusownictwa, przemytu gatunków zagrożonych oraz nielegalnego handlu nimi.
NA STRAŻY POLSKICH RZEK
Czy wiesz, że…
Tylko 1,1 proc. rzek w Polsce jest w dobrym stanie. Rzeki i związane z nimi ekosystemy nieustająco poddawane są ingerencji człowieka - tylko 20% rzek na terytorium naszego kraju ma charakter naturalny. Tymczasem to właśnie nieuregulowane rzeki są najlepszym zabezpieczeniem na czas suszy oraz powodzi.
Wspólnie z miejscowymi wędkarzami i Społeczną Strażą Rybacką odtworzyliśmy 12 tarlisk dla ryb litofilnych (pstrągi, łososie i trocie) w 7 rzekach: Wierna, Hutka, Belnianka, Mierzawa, Sopot oraz Parsęta i Liśnica. Na wszystkich odcinkach, gdzie wprowadziliśmy żwir czy rumosz skalny, odnotowaliśmy sukces - ryby łososiowate odbyły tarło! Dodatkowo na 2 tarliskach odnotowano powrót minogów. Wyposażyliśmy również Społeczną Straż Rybacką w lornetki, latarki i fotopułapki.
We współpracy z lokalnymi społecznościami w województwie świętokrzyskim zasadziliśmy prawie 19 000 sadzonek olszy czarnej na blisko 70 km brzegów 9 rzek. Na Roztoczu wsparliśmy akcje sprzątania starorzecza oraz wybranych odcinków rzek Tanew, Sopot, Czarna. Nasadzenia wzdłuż brzegów pomogą zacienić koryto rzek, ograniczą nadmierne nagrzewanie się wody, zróżnicują krajobraz i stworzą dogodne warunki do życia wielu zwierząt i roślin.
W 2023 roku uruchomiliśmy pilotażowy program Społecznego Monitoringu Wód (SMW) i zaangażowaliśmy społeczność lokalną w proces badania stanu wody i gromadzenia danych dotyczących jakości wód. Przekazaliśmy wolontariuszom 17 pakietów monitoringowych oraz zorganizowaliśmy 2 szkolenia regionalne dla uczestników SMW i duże szkolenie terenowe dla kilkudziesięciu Strażników Rzek WWF w warszawskiej dolinie Wisły. Wdrożenie SMW umożliwia szybsze reagowanie na potencjalne zagrożenia i bardziej efektywne identyfikowanie obszarów wymagających szczególnej ochrony.
Wzięliśmy udział również w społecznej akcji inwentaryzacji rur ściekowych na Prądniku w Krakowie, w wyniku której udało się zlokalizować i zgłosić do instytucji odpowiedzialnych za ochronę środowiska 100 rur i wykryć kilkanaście dzikich wysypisk śmieci.
Aktywnie uczestniczyliśmy w debatach dotyczących zarządzania zasobami wodnymi w Polsce i przedstawiliśmy temat katastrofy odrzańskiej na posiedzeniach komisji sejmowych oraz podczas spotkania z przedstawicielami Komisji Europejskiej i komisarzem UE ds. środowiska Virginijusem Sinkevičiusem.
BŁĘKITNY PATROL WWF I OCHRONA BAŁTYCKIEJ PRZYRODY
Czy wiesz, że…
Morze Bałtyckie jest największym zbiornikiem wody słonawej na świecie. Okalające go lądy zamieszkuje około 85 mln ludzi. Zintensyfikowana działalność człowieka, taka jak rybołówstwo, żegluga, turystyka i energetyka, wywołuje bardzo silną presję na stan wód Morza Bałtyckiego i jego mieszkańców. WWF Polska podejmuje działania mające na celu minimalizację antropopresji i ochronę przyrody.
W minionym roku kontynuowaliśmy działania na rzecz ochrony bałtyckiej przyrody, w których główną rolę odegrał Błękitny Patrol WWF. Blisko 200 wolontariuszy monitorowało polskie wybrzeże i podejmowało czynne akcje ochrony ssaków i ptaków morskich. Szybkie reagowanie i udzielanie pomocy umożliwił, działający nieprzerwanie przez cały rok, Błękitny Telefon Alarmowy WWF (tel. 795 536 009).
2023 był bardzo pracowity! Błękitny Patrol WWF interweniował aż 341 razy. 119 akcji dotyczyło foczych szczeniąt, które z różnych powodów zbyt wcześnie straciły kontakt z matkami, były ranne lub chore. To intensywne zaangażowanie miało na celu ochronę populacji fok i zapewnienie bezpieczeństwa najbardziej bezbronnym osobnikom. Dodatkowo, we współpracy z Grupą Badawczą Ptaków Wodnych KULING, założyliśmy 69 specjalnych koszy chroniących gniazda sieweczek obrożnych. Działanie to przyczyniło się do wzrostu liczebności tego gatunku na polskim wybrzeżu w 2023 roku do 120 par lęgowych.
Członkowie Błękitnego Patrolu WWF uczestniczyli również w licznych wydarzeniach i piknikach edukacyjnych. Dzięki tym inicjatywom dotarli z wiedzą na temat ssaków i ptaków morskich do ponad 7 tysięcy osób. Ten edukacyjny wymiar działań stanowił kluczowy element budowania świadomości i zaangażowania społecznego na rzecz ochrony fauny i flory Morza Bałtyckiego.
ADOPTUJ FOKĘ »
Od wielu lat konsekwentnie działamy na rzecz zrównoważonego rybołówstwa i minimalizowania interakcji pomiędzy rybakami a fokami. W 2023 roku pracowaliśmy nad pogłębieniem dialogu między interesariuszami, w tym współpracy z rybakami i promowaliśmy rozwiązania, łączące troskę o środowisko naturalne z potrzebami społeczno-ekonomicznymi lokalnych społeczności. Przez aktywne rzecznictwo wnosiliśmy konkretne rekomendacje w zakresie zarządzania rybołówstwem, w tym dotyczące bałtyckich limitów połowowych, a na poziomie międzynarodowym zabiegaliśmy o decyzje mające na celu ochronę ryb, ekosystemów morskich i promowanie zrównoważonego rybołówstwa.
Kontynuowaliśmy również działania mające na celu eliminację niebezpiecznych, zagubionych lub w inny sposób utraconych narzędzi połowowych, czyli tzw. sieci widmo z Bałtyku. W tym celu uruchomiliśmy polską odsłonę międzynarodowej aplikacji WWF GhostDiver, która służy do zgłaszania lokalizacji zagubienia i odnalezienia sieci rybackich. We współpracy z profesjonalnymi nurkami i rybakami wyłowiliśmy ok. 100 m szczególnie niebezpiecznych sieci widmo z wraku parowca „Bliźniak”.
DZIAŁANIA NA RZECZ KLIMATU
Nie powstrzymamy kryzysu klimatycznego, jeśli nie zaczniemy działać teraz. Głos naukowców musi być słyszalny, a ich stanowiska brane pod uwagę przez decydentów, dlatego wzięliśmy na swoje barki rolę rzecznika nauki i naszej planety.
Regularnie rozmawiamy i współpracujemy z politykami i administracją publiczną w zakresie polityki klimatycznej, efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii. Jesteśmy aktywnym uczestnikiem debaty publicznej o zmianach klimatycznych – w 2023 roku eksperci WWF Polska wystąpili ponad 200 (!) razy w różnego rodzaju mediach. W ten sposób staramy się, aby głos nauki docierał do jak największej liczby Polek i Polaków w przystępny sposób.
W ramach przedwyborczej akcji Oddaj głos naturze! zapytaliśmy ugrupowania polityczne o ich stanowiska w obszarze bezpieczeństwa energetycznego, klimatycznego i żywnościowego Polski. Na podstawie zebranych odpowiedzi stworzyliśmy Zielony Latarnik WWF, który umożliwił wyborcom i wyborczyniom porównanie odpowiedzi poszczególnych partii politycznych ze swoimi poglądami. Nasze postulaty wybrzmiały również w debatach wyborczych WWF i Onetu z udziałem kandydujących do Sejmu polityków różnych opcji politycznych, a część z nich została uwzględniona w umowie koalicyjnej (punkty 8. i 9.). W 2024 roku skupimy się na ich skutecznym egzekwowaniu.
Nasze działania na rzecz klimatu nie ograniczały się jedynie do krajowego podwórka. Aktywnie uczestniczyliśmy w przygotowaniach do najważniejszego wydarzenia klimatycznego w 2023 roku – COP28 w Dubaju. Zaprezentowaliśmy nasze postulaty podczas samej konferencji. Braliśmy również udział w spotkaniu Ciał Pomocniczych Konwencji Klimatycznej w Bonn jako jedyni przedstawiciele z Polski.
EDUKACJA DZIECI I MŁODZIEŻY
Edukacja to kluczowe narzędzie w budowaniu świadomości o potrzebie ochrony różnorodności biologicznej i klimatu, kształtowaniu przyjaznych planecie postaw oraz mobilizacji społeczeństwa do działania na rzecz natury, dlatego staramy się rozbudzać zainteresowanie światem przyrody i wspierać budowanie więzi ze środowiskiem naturalnym wśród dzieci i młodzieży.
Naszym głównym działaniem skierowanym do szkół jest Program z Pandą, którego 3 edycję zakończyliśmy w czerwcu. W ramach programu nauczyciele i nauczycielki z całej Polski przeprowadzili zajęcia dla 1798 uczniów i uczennic. Program składał się z trzech ścieżek tematycznych do wyboru: różnorodność biologiczna, ochrona klimatu i transformacja ekologiczna placówki edukacyjnej. Nauczyciele realizowali scenariusze zajęć z naszych narzędziowników, organizowali wydarzenie dla całej społeczności szkolnej i uczestniczyli w spotkaniach edukacyjnych. We wrześniu rozpoczęliśmy nabór do 4. edycji programu, w której nowością jest uruchomienie dodatkowej ścieżki edukacyjnej – pandy małej dla przedszkoli, poruszającej zagadnienia siedlisk. Program z Pandą to nie jedyne nasze działanie dla szkół.
W roku szkolnym 2023/2024 zaprosiliśmy placówki do dołączenia również do 2 edycji programu Dieta przyjazna planecie, w którym przekazujemy wiedzę o tym, czym jest dieta przyjazna planecie, oraz jak i dlaczego warto wprowadzać ją w szkole. W maju i czerwcu ruszyliśmy z akcją #WFzWWF, która zachęcała do wyjścia na lekcję wychowania fizycznego na teren obszaru chronionego. Efekty można znaleźć na mediach społecznościowych, wpisując hasztag #wfzWWF.
W 2023 roku stworzyliśmy również nowy materiał edukacyjny, drugi z serii „Dziki narzędziownik” – Ślady zwierząt, za pomocą którego dzieci wspólnie z opiekunami mogą rozpoznawać tropy zwierząt w swoim najbliższym otoczeniu.
Będąc aktywnym członkiem Sieci Organizacji Społecznych dla Edukacji i współtwórcą Obywatelskiego Paktu dla Edukacji, podejmowaliśmy wiele działań rzeczniczych ukierunkowanych na wspieranie edukacji klimatycznej i reformę podstawy programowej.
Nie zrealizowalibyśmy tych wszystkich zadań bez zaangażowania naszych wolontariuszy i darczyńców. Dziękujemy za Wasze wsparcie. Liczymy, że w 2024 roku będziemy dalej wspólnie działać dla przyszłości naszej planety i polskiej przyrody. Bo razem zawsze możemy więcej!
Jeśli chcesz mieć udział staraniach o to, by nasza planeta stała się jeszcze lepszym miejscem do życia dla ludzi i zwierząt, przekaż 1,5% podatku na WWF Polska, wpisując nasz KRS 0000 160 673 do zeznania podatkowego.
PRZEKAŻ 1,5% PRZYRODZIE »
Szukaj
