To, w jaki sposób obecnie produkujemy żywność, ma wpływ na nasze codzienne życie ze względu na coraz trudniejszy dostęp do zdrowej i zrównoważonej żywności. Produkcja żywności także znacząco przyczynia się do utraty różnorodności biologicznej, wyczerpywania zasobów naturalnych i zmiany klimatu. Właśnie dlatego potrzebujemy określenia prawnie wiążących zasad i celów, które sprawią, że system żywnościowy stanie się lepszy dla wszystkich jego uczestników: od producentów i przetwórców żywności przez dystrybutorów po konsumentów. Zapytaliśmy polskie ugrupowania polityczne o ich podejście do Strategii Od pola do stołu, reformy Wspólnej Polityki Rolnej oraz kompleksowego wdrożenia Wspólnej Polityki Rybołówstwa. Wyniki przedstawiliśmy w formie tabeli.
1. Przejście na zrównoważony system żywnościowy dzięki jasnym celom łańcucha dostaw.
2. Reforma Wspólnej Polityki Rolnej w kierunku wsparcia rolników w przechodzeniu na zrównoważone praktyki.
3. Wyeliminowanie przełowienia i zarządzanie rybołówstwem w oparciu o podejście ekosystemowe poprzez pełne wdrożenie Wspólnej Polityki Rybołówstwa.
| |
1 |
2 |
3 |
| Zieloni |
✓ |
✓ |
✓ |
| Razem |
✓ |
✓ |
✓ |
| Nowa Lewica |
✓ |
? |
✓ |
| iPL |
✓ |
✓ |
✓ |
| Polska 2050 |
! |
! |
! |
| PSL |
! |
! |
! |
| Kukiz '15 |
! |
x |
? |
| Od Nowa |
! |
x |
x |
| Konfederacja |
x |
x |
x |
| ✓ |
Zgodne z zaleceniami WWF |
| ! |
Częściowo zgodne z zaleceniami WWF |
| x |
Niezgodne z zaleceniami WWF |
| ? |
Brak odpowiedzi lub odp. niejednoznaczna |
Krokiem w kierunku zrównoważonego systemu żywnościowego była przyjęta na poziomie Unii Europejskiej Strategia Od pola do stołu1, która stanowi fundament Europejskiego Zielonego Ładu. Jej celem jest stworzenie sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego. Teraz dokument powinien zostać przedłożony w postaci konkretnych propozycji legislacyjnych do negocjacji przez Parlament Europejski i państwa członkowskie. WWF wzywa Komisję Europejską i partie polityczne2 do jak najszybszego przedstawienia takiej propozycji, obejmującej również zasadę stosowania norm europejskich do produktów importowanych.
Czy polskie ugrupowania wyraziły chęć wzmocnienia zrównoważonego charakteru całego łańcucha dostaw żywności poprzez poparcie przyjęcia nowych przepisów wyznaczających kompleksowe i bazujące na nauce cele ilościowe?
Zieloni, Lewica Razem, Nowa Lewica i Inicjatywa Polska wyrażają zdecydowane poparcie dla przyjęcia przepisów w zakresie zrównoważonej produkcji żywności oraz wyznaczenia nadrzędnych zasad i wiążących celów ilościowych, które będą w większym stopniu angażować producentów, dystrybutorów i konsumentów żywności w zieloną transformację. Partia Razem dodaje, że: Katastrofa klimatyczna i kryzys bioróżnorodności wymuszają na nas transformację systemów żywnościowych.
Poparcie przyjęcia przepisów w zakresie zrównoważonej produkcji żywności, ale z ograniczeniem do przedstawienia ogólnych zasad i celów bez wyznaczania wiążących celów ilościowych, deklarują Polska 2050 Szymona Hołowni, Polskie Stronnictwo Ludowe, Kukiz’15 i Od Nowa Rzeczypospolitej Polskiej.
Z kolei Konfederacja nie popiera przyjęcia żadnych nowych przepisów w zakresie zrównoważonej produkcji żywności i dodaje, że: Polska powinna wypracować własną strategię bezpieczeństwa żywnościowego, bez uwzględniania unijnych wytycznych.
Europejskich rolników, zmianę klimatu i utratę różnorodności biologicznej łączy złożona sieć zależności. Z jednej strony praktyki rolne w znacznym stopniu przyczyniają się do emisji gazów cieplarnianych i utraty zasobów przyrody, z drugiej jednak strony rolnicy sami coraz boleśniej odczuwają skutki zmiany klimatu i kryzysu różnorodności biologicznej.
W 2025 roku Komisja Europejska przedstawi propozycję zmian, które nadadzą nowy kształt Wspólnej Polityce Rolnej (WPR)3 po 2027 roku. Będzie to pierwsza okazja do uspójnienia WPR z zapisami Strategii Od pola do stołu oraz do przekierowania wpisanych w WPR płatności bezpośrednich4, tak by stanowiły finansowe wsparcie dla rolników w procesie transformacji w kierunku bardziej zrównoważonego systemu żywnościowego. Będzie to szansa na wsparcie rolników w zbudowaniu odporności między innymi na zmianę klimatu i susze, przy jednoczesnym zmniejszaniu oddziaływania produkcji rolnej na środowisko.
Które partie deklarują wsparcie rolników w transformacji w kierunku przyjaznych dla rolników, produkcji żywności i środowiska praktyk rolniczych poprzez poparcie rewizji Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) zgodnie z unijną Strategią „Od pola do stołu" oraz Europejskim Zielonym Ładem?
Trzy partie zobowiązały się do rewizji WPR zgodnie z unijną Strategią Od pola do stołu oraz Europejskim Zielonym Ładem. Zieloni, Lewica Razem oraz Inicjatywa Polska wesprą odejście od zapisanych w niej płatności bezpośrednich na rzecz przekierowania publicznych funduszy Unii Europejskiej w celu pomocy rolnikom w procesie przechodzenia na bardziej zrównoważony system żywnościowy. Potrzebujemy systemu wsparcia finansowego, który będzie zachęcać do transformacji systemów żywnościowych na oparte o żywność roślinną i alternatywne źródła białka. To oznacza konieczność odejścia od przemysłowej hodowli zwierząt z należytymi rekompensatami dla rolników dotkniętych taką transformacją - wyjaśnia partia Lewica Razem.
Polska 2050 Szymona Hołowni i Polskie Stronnictwo Ludowe zobowiązują się do rewizji WPR zgodnie z unijną Strategią Od pola do stołu oraz Europejskim Zielonym Ładem, ale nie popierają odejścia od zapisanych w niej płatności bezpośrednich.
Kukiz’15, Od Nowa Rzeczypospolitej Polskiej i Konfederacja nie poprą rewizji WPR zgodnie z unijną Strategią Od pola do stołu oraz Europejskim Zielonym Ładem. Marcin Ociepa z OdNowy uważa, że wpływ tych regulacji na polskie rolnictwo nie jest akceptowalny, a Jarosław Sachajko z partii Kukiz’15 podkreśla, że rolnicy powinni mieć płacone za usługi ekologiczne, które świadczą dla społeczeństwa (retencję wody, rolnictwo węglowe, ochronę pszczół).
Nowa Lewica nie udzieliła odpowiedzi i komentarza w tej sprawie.
Rybołówstwo zajmuje bardzo ważne miejsce w życiu społecznym, gospodarce i systemie żywnościowym UE, jest źródłem zatrudnienia i przyczynia się do zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego. Wyzwania, z jakimi mierzy się dziś rybołówstwo, takie jak zmiana klimatu czy przełowienie, mają wpływ na różnorodność biologiczną w morzach i wielkość stad i populacji ryb, co pociąga za sobą dalsze konsekwencje dla środowiska.
W 2023 roku Komisja Europejska opublikowała „Pakiet dla rybołówstwa”5, czyli zestaw strategii i zaleceń wspierających transformację unijnego rybołówstwa w kierunku praktyk, które są zrównoważone pod względem środowiskowym, sprawiedliwe społecznie i opłacalne z ekonomicznego punktu widzenia. Jednym z zaleceń jest lepsza implementacja niektórych przepisów Wspólnej Polityki Rybołówstwa6, co pomoże wyeliminować przełowienie i wdrożyć podejście ekosystemowe do zarządzania rybołówstwem.
Partie zostały zapytane, czy i w jakim stopniu zobowiązują się do pełnej implementacji Wspólnej Polityki Rybołówstwa w celu wyeliminowania przełowienia oraz zarządzania rybołówstwem w oparciu o podejście ekosystemowe.
Zieloni, Lewica Razem, Nowa Lewica i Inicjatywa Polska zadeklarowały pełne poparcie implementacji Wspólnej Polityki Rybołówstwa, tak aby zapewnić w Unii Europejskiej przyjazne dla środowiska i zrównoważone rybołówstwo.
Polska 2050 Szymona Hołowni oraz Polskie Stronnictwo Ludowe nie widzą potrzeby wzmacniania implementacji Wspólnej Polityki Rybołówstwa, a podejmowane obecnie działania uważają za odpowiednie i wystarczające do zapewnienia zrównoważonego rybołówstwa, przyjaznego środowisku.
Wyrażono również brak poparcia dla implementacji. Od Nowa Rzeczypospolitej Polskiej i Konfederacja uważają obecne cele Wspólnej Polityki Rybołówstwa za nierealistyczne i powinny zostać zrewidowane.
Poseł Jarosław Sachajko z Kukiz’15 zaznaczył poparcie dla celów Ramowej Dyrektywy Wodnej i przyspieszenia realizacji celów, ale udzielony przez niego komentarz uniemożliwił jednoznaczną interpretację odpowiedzi: Należy pociągnąć do odpowiedzialności karnej wszystkie osoby, które przyczyniły się do zniszczenia infrastruktury melioracyjnej w Polsce. Kolejną grupą, która w Polsce przyczyniła się do złego stanu wód w Polsce są urzędnicy unijni i polscy, którzy zabronili z ››pieniędzy unijnych‹‹ finansować melioracje wodne. (...) Niestety obawiam się, a nawet na 99% jestem pewien, że z pieniędzy z KPO sfinansuje się 2-3 zbiorniki retencyjne na ››skisłą wodę‹‹ zamiast wyremontować/utworzyć infrastrukturę melioracyjną na łąkach, która skokowo poprawiłaby ilość wód retencjonowanych w Polsce oraz jakość i ilość wody w rzekach.
Szukaj
