Za nami kolejny rok wypełniony pracą dla przyrody!

Powstrzymanie degradacji środowiska naturalnego i budowa przyszłości, w której ludzie żyją w harmonii z naturą, to misja WWF na całym świecie. Także w Polsce staramy się wypełniać ją bez względu na niesprzyjające okoliczności. Za nami czas pełen wyzwań, w tym roku do tych przyrodniczych, oprócz pandemii, dołączyły kryzys i wojna tuż za naszą wschodnią granicą. Jednak i w tak trudnym okresie – dzięki Wam, naszym darczyńcom i zwolennikom – udało nam się zdziałać wiele dobrego. Poniżej przedstawiamy wybrane działania WWF Polska z minionego roku. Zobaczcie, że naprawdę razem możemy więcej!

Jak chroniliśmy zagrożone gatunki i ich domy

Ryś to największy kot występujący w Europie. Niestety, rysie wciąż pozostają zagrożonym gatunkiem i nadal musimy dokładać starań, aby nie utracić tych pięknych zwierząt bezpowrotnie.

W ramach projektu „Powrót rysia do Polski północno-zachodniej”, prowadzonego przez Zachodniopomorskie Towarzystwo Przyrodnicze, a dofinansowanego przez WWF Polska, na wolność w 2022 r. zostało wypuszczonych 7 rysi, 6 samców i 1 samica. Od początku projektu do końca ubiegłego roku zostało wypuszczonych łącznie 69 rysi. W maju i czerwcu 2022 r. urodziło się 19 kociąt od 7 samic. Prowadzony był również stały monitoring rysi wypuszczonych na wolność. W tym celu zakupiono 16 obroży telemetrycznych, 17 fotopułapek wraz z kartami pamięci i akumulatorami oraz 4 systemy alarmowe do odłowów rysi.

Adoptuj rysia »

Ryś, wilk i niedźwiedź to „strażnicy” równowagi w ekosystemach. Tam, gdzie występują, środowisko jest zdrowsze – bardziej zrównoważone. Choć człowiek przez długi czas eliminował drapieżniki, uważając je za wrogów, dziś wiemy, że bez nich nie ma zdrowego ekosystemu. Aby wilk nie były uciążliwym sąsiadem, w tym roku znów w kilku województwach przekazaliśmy lokalnie ogrodzenia elektryczne rolnikom i hodowcom zwierząt. Tym razem trafiło do nich 30 kompletów pastuchów elektrycznych oraz dodatkowo 2 komplety specjalistycznych siatek elektrycznych, zabezpieczających zwierzęta gospodarcze przed drapieżnikami. W ramach minimalizowania konfliktów człowiek–drapieżnik przekazaliśmy też około 50 tablic informacyjnych nt. prawidłowego zachowania się ludzi w obszarze występowania niedźwiedzi i wilków.

Adoptuj wilka »

W 2022 roku sfinansowaliśmy 10 kompletów ogrodzeń elektrycznych do zabezpieczania pasiek przed niedźwiedziami. Ponadto na nasze zlecenie wykonanych zostało 26 specjalistycznych kontenerów na śmieci. Dzięki specjalnej konstrukcji i zamknięciu uniemożliwiają one dostanie się niedźwiedzi do środka i przyzwyczajanie do żerowania na odpadach spożywczych. Dodatkowo zostały zakupione fotopułapki (8 kompletów kamer z oprzyrządowaniem) do obserwacji niedźwiedzi. Sprzęt był używany do monitoringu obecności niedźwiedzi w tzw. starych sadach w wybranych miejscach na terenie Bieszczadów.

Adoptuj niedźwiedzia »

W ramach projektu dotyczącego ochrony żubra w Polsce północno-zachodniej, dofinasowanego przez WWF Polska, zakupiono: 180 ton owsa, 10 ton buraków pastewnych oraz 300 ton buraków cukrowych. Zakupiono również 12 obroży telemetrycznych do monitoringu żubrów. Podjęto około 500 interwencji w ramach „Pogotowia żubrowego” (m.in. płoszenia, wypadki komunikacyjne, odpowiedzi na zgłoszenia np. o znalezionych martwych żubrach).

Najważniejszym powodem zanikania gatunków zwierząt i roślin jest utrata ich naturalnych siedlisk. By nasze starania i praca wkładana w ochronę zwierząt miały sens, musimy zadbać również o to, aby gatunki miały gdzie żyć. Jednym ze sposobów pomocy jest wspieranie konkretnych obszarów przyrodniczych, by zachować je w stanie najbardziej zbliżonym do naturalnego.

Dzięki wsparciu finansowemu marki Air Wick zakupiliśmy pierwsze działki w ramach projektu tworzenia obszarów chronionych prywatnie. Pierwsza z zakupionych działek znajduje się w Dolinie Rospudy w województwie podlaskim, a druga przylega do rezerwatu przyrody Mechowiska Sulęczyńskie w województwie pomorskim. Zakupione obszary są niezwykle cenne pod względem przyrodniczym. Zarówno Dolina Rospudy, jak i Mechowiska Sulęczyńskie cechują się wysokim stopniem naturalności. Ochrona ich wyjątkowego ekosystemu to jeden z naszych priorytetów, gdyż znajdujące się tam cenne torfowiska stanowią magazyn wody i dwutlenku węgla, który pozytywnie wpływa na przeciwdziałanie zmianom klimatycznym.

Ochrona gatunków i ekosystemów Morza Bałtyckiego

Nieustannie działamy na rzecz ochrony fok, morświnów i ptaków morskich, zajmujemy się tematyką związaną ze zrównoważonym rybołówstwem oraz problemem sieci widm w bałtyckich wodach. Kolejny rok aktywnie działa Błękitny Patrol WWF. To blisko 200 wolontariuszy, którzy zamieszkują całe polskie wybrzeże Bałtyku. Na co dzień pomagają fokom, morświnom i ptakom morskim, a także wszystkim innym potrzebującym wsparcia zwierzętom.

Adoptuj fokę »

W minionym roku Błękitny Patrol WWF odbył 507 interwencji do fok, w tym do 164 foczych szczeniąt oddzielonych od matek. Przez cały okres funkcjonował również numer alarmowy Błękitnego Patrolu WWF. Wolontariusze prowadzili piesze patrole plaży, monitorując gatunki ptaków: sieweczkę obrożną, rybitwę czubatą, białoczelną i rzeczną, a także ostrygojada. Wolontariusze Błękitnego Patrolu WWF założyli 14 specjalnych koszy chroniących gniazda sieweczek obrożnych, których populacja w ostatnich latach utrzymuje się na bardzo niskim poziomie. Kosze te stanowią bardzo skuteczną ochronę przed lisami, norkami czy ptakami krukowatymi, jak również przed człowiekiem, który mógłby niechcący rozdeptać niewidoczne wśród kamieni jaja.

Na straży polskich rzek

Rzeki i związane z nimi ekosystemy nieustająco poddawane są ingerencji człowieka. W Polsce mniej niż 20% rzek ma charakter naturalny, co oznacza, że nie zostały przekształcone. Ponad 90% wód powierzchniowych wymaga renaturyzacji. Na tym właśnie koncentrujemy naszą troskę o rzeki i działania im poświęcone.

We współpracy z Polskim Związkiem Wędkarskim Kielce odtworzyliśmy 3 tarliska w rzece Mierzawie (na wysokości miejscowości Krzęcice, Sędziszów i Przyłęczek). Działalność ludzka, w tym prace regulacyjne, spowodowały, że naturalny rozród ryb w rzece był mało efektywny. Dno rzeki było zamulone, a pstrągi miały problemy z wędrówkami w górę rzeki z powodu sztucznych barier na rzece (jazów i progów wodnych). Efekty naszych działań są praktycznie natychmiastowe! Do rzeki z uzupełnionym żwirem powróciły ryby łososiowate oraz minogi. Na pierwszym odtworzonym tarlisku pstrągi potokowe odbyły tarło i zbudowały ponad 20 gniazd. Utworzyliśmy również tarlisko na rzece Mozgawie (na wysokości miejscowości Nawarzyce).

Na tych 2 rzekach, Mierzawie i Mozgawie, udało nam się także udrożnić 2 sztuczne bariery dla migracji ryb. Dzięki usypaniu kamieni poniżej bariery powstały bystrza, które pozwalają rybom i bezkręgowcom wodnym płynąć w górę rzeki i przystąpić do tarła.

W ten sposób otworzyliśmy dla ryb odcinek rzeki, na który nie mogły swobodnie migrować od blisko 50 lat!

To nie koniec naszych działań w tym rejonie w 2022 roku. Razem z Uniwersytetem Rolniczym w Krakowie, przyrodnikami z regionu oraz PZW Kielce braliśmy udział w akcji nasadzania drzew nad Mozgawą i Mierzawą (w Nawarzycach, Niegosławicach i Mstyczowie). Zadrzewiony brzeg rzeki powoduje ochłodzenie temperatury wody, co latem zapewnia lepsze warunki życia ryb i rzadkich gatunków roślin. Zacienienie nad brzegiem daje lepszą termikę wody i cień dla ryb.

Działaliśmy również w województwie lubelskim, gdzie odtworzyliśmy 2 tarliska na rzece Chodelce we współpracy z Polskim Związkiem Wędkarskim Lublin oraz wędkarzami z koła Pstrągowa Kurówka. Tu także ryby przystąpiły do tarła! Dodatkowo opracowaliśmy koncepcję udrożnienia starego piętrzenia na rzece Bystrej w woj. lubelskim, tak, by ryby miały możliwość pokonania bariery na rzece.

Od kilku lat współpracujemy ze Związkiem Miast i Gmin Dorzecza Parsęty. We wrześniu 2022 roku uzupełniliśmy żwirem tarlisko znajdujące się na rzece Parsęcie (na wysokości miejscowości Rościno). Na tym tarlisku w poprzednich latach obserwowaliśmy tarło łososia atlantyckiego. Miejsce to wymaga sztucznego uzupełnienia z powodu istniejącej powyżej przegrody, która uniemożliwia naturalny transport rumoszu drzewnego (czyli pni lub kawałków drzew, jakie znajdują się w wodzie). Dorzecze Parsęty należy obecnie do najlepiej rozwiniętych siedlisk ryb łososiowatych. To przykład dla wszystkich lokalnych społeczności w kraju, że istnienie rybnych i zadbanych rzek jest możliwe.

Rybom zagrażają nie tylko bariery rzeczne, ale i człowiek. Kłusownictwo na rzekach to realny problem. Wspieramy finansowo Społeczną Straż Rybacką ze Związku Miast i Gmin Dorzecza Parsęty oraz z Okręgu lubelskiego PZW. Dzięki zakupionemu wyposażeniu, w tym fotopułapkom i dronowi, Straż może skuteczniej patrolować tarliska oraz wody.

W ramach obchodów Światowego Dnia Migracji Ryb wraz z Ministerstwem Rolnictwa i Instytutem Rybactwa Śródlądowego wypuściliśmy 600 trzymiesięcznych jesiotrów ostronosych (bałtyckich) do Wisły, poniżej stopnia wodnego Włocławek. Chcemy przywrócić do polskich rzek gatunek, który od 1970 r. uznany został za całkowicie wymarły na obszarze państw zlewni Morza Bałtyckiego. Liczymy, że wypuszczone przez nas jesiotry ostronose dotrą do Morza Bałtyckiego. Gdy osiągną dojrzałość płciową za kilkanaście lat, powinny wrócić do rzek na rozród.

Wydaliśmy opracowanie, w którym podsumowaliśmy efekty mapowania barier na rzekach przez Strażników Rzek WWF. Opracowanie jest zebraniem działań terenowych z 2021 r., gdy wspólnie z wolontariuszami ze Strażników Rzek WWF skontrolowaliśmy ok. 340 km rzek w północnej Polsce, na których znaleźliśmy łącznie 225 sztucznych barier! Dzięki pracy naszych wolontariuszy Polska jest krajem, w którym oddolnie zlokalizowano najwięcej barier w całej Europie.

Strażnicy Rzek WWF »

Od pierwszych dni katastrofy w Odrze zbieramy i analizujemy dane uzyskiwane od inspekcji ochrony środowiska, inspekcji sanitarnej i inspekcji weterynaryjnej. Bierzemy aktywny udział w pracach parlamentarnych, informując o aktualnej sytuacji.

Jak pomagamy chronić przyrodę poza granicami naszego kraju

Dzika przyroda potrzebuje pomocy nie tylko w Polsce. Jako Fundacja włączamy się również w ochronę cennych gatunków i obszarów na całym świecie.

Tygrys to największy, a zarazem jeden z najbardziej zagrożonych wyginięciem dzikich kotów żyjących na Ziemi. WWF uczestniczy w inicjatywie „Double the Tigers”, w skrócie Tx2, która ma na celu podwojenie liczby dziko żyjących tygrysów na świecie do 2022 roku względem roku bazowego 2010. Prowadzimy działania komunikacyjno-edukacyjne, podnoszące świadomość społeczną na temat wyzwań, z jakimi mierzą się tygrysy, oraz wspieramy finansowo programy ochrony tygrysów w Malezji i Mjanmie. Dzięki naszemu wsparciu lokalni partnerzy we współpracy z lokalną ludnością są w stanie zapewnić działania patroli antykłusowniczych, przeczesujących kluczowe obszary, usuwających sidła i raportujących do odpowiednich władz o napotkanych śladach działalności kłusowniczej. Patrole prowadzą też monitoring gatunku z wykorzystaniem m.in. fotopułapek – lepsza wiedza na temat stanu populacji pomaga zapewnić lepszą ochronę.

Adoptuj tygrysa »

W kompleksie leśnym Belum-Temengor w Malezji współfinansujemy patrole antykłusownicze, złożone m.in. z przedstawicieli rdzennej ludności Orang Asli. Od lipca 2021 do czerwca 2022 patrole antykłusownicze pokonały piechotą 10 005 km, 20 344 km motocyklem i 9 214 km łodzią – w sumie 39 563 km. W tym czasie patrole antykłusownicze usunęły 94 sidła.

Trwa wielkie liczenie tygrysów. Na ostateczną liczbę musimy jeszcze poczekać, ale wiemy, że na szczęście inicjatywa Tx2 przynosi pozytywne efekty! Pierwszy raz od 100 lat udało się odwrócić krzywą wymierania tygrysów – w końcu zaczęło ich przybywać. Pozytywnym przykładem jest Nepal, gdzie jeszcze w 2009 roku na wolności żyło zaledwie 191 tygrysów, teraz jest ich 355.

Słoniom indyjskim zostało do życia jedynie 15% ich pierwotnych terenów. Przez ostatnie 120 lat ich populacja zmniejszyła się o połowę. W ramach naszych działań na rzecz słoni wsparliśmy finansowo program ochrony kompleksu przyrodniczego Dawna Tenasserim, który jest jedną z największych i najważniejszych ostoi różnorodności biologicznej w rejonie Azji Południowo-Wschodniej. Nasze środki pomagają chronić ten wyjątkowy obszar oraz zamieszkujące go zwierzęta. Dzięki obrożom z nadajnikami GPS i fotopułapkom zbieramy informacje o słoniach oraz pozostałych gatunkach, wskutek czego możemy je efektywniej chronić. Od marca 2021 r. zmieniła się klasyfikacja gatunkowa słoni afrykańskich, a w konsekwencji wszystkie słonie są już zagrożone wyginięciem.

Pantery śnieżnej, najpotężniejszego drapieżnika z Ałtaju, zostało już tylko około 4 tysięcy osobników. By ją chronić, wspieramy działania biura WWF Mongolia. Do jej ochrony angażujemy m.in. lokalnych pasterzy i młodzież. Dzięki naszemu wsparciu dzieci z mongolskich ekoklubów uczyły się o tym gatunku i sposobach ograniczania konfliktu z człowiekiem, a także brały udział w zakładaniu fotopułapek i zbieraniu z nich danych.

Adoptuj panterę »

Suhaki to jedne z najbardziej zagrożonych wyginięciem zwierząt kopytnych na świecie. Wspierając działania WWF Mongolia, wspieramy ochronę tego podgatunku. Dzięki prowadzonym działaniom udaje się m.in. ograniczyć konflikt o zasoby wody i pożywienia pomiędzy suhakami mongolskimi a zwierzętami gospodarskimi. To działania, które przyczyniły się do zwiększenia populacji suhaka mongolskiego z 3 400 osobników w 2017 r. do prawie 10 000 osobników w listopadzie 2021 r. i do prawie 14 000 w listopadzie 2022 r.

Adoptuj suhaka »

Nasze działania na rzecz klimatu i zrównoważonego rozwoju

Nie powstrzymamy kryzysu klimatycznego, jeśli nie odejdziemy od paliw kopalnych. Nowy raport IPCC z 2022 r. podkreśla pilną potrzebę zwiększenia skali rozwiązań klimatycznych w celu przeciwdziałania rosnącym emisjom. Jeśli nie zaczniemy działać teraz, może być za późno na ocalanie naszej planety. Naukowcy podkreślają przy tym, że dostępne są rozwiązania, które mogą ograniczyć globalne ocieplenie. Politycy i biznesmeni muszą zacząć słuchać głosu nauki, bo to w ich rękach leży nasza przyszłość. Jednak naukowcy wciąż nie są wystarczająco dobrze słyszalni. Dlatego WWF wziął na siebie rolę rzecznika nauki i rzecznika planety Ziemi. Regularnie rozmawiamy i współpracujemy z politykami i administracją publiczną w zakresie polityki klimatycznej, efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii. Staramy się też, aby głos nauki w sprawie klimatu docierał do jak największej liczby Polek i Polaków w przystępny sposób.

Najważniejsze decyzje dotyczące klimatu zapadają na negocjacjach podczas Konferencji Klimatycznych ONZ (COP). Dlatego nie mogło nas zabraknąć na Szczycie COP 27 w Sharm el-Sheih w listopadzie 2022 r. Podczas samego Szczytu z powodzeniem działaliśmy na rzecz stworzenia nowego mechanizmu finansowania szkód i strat. Fundusz ten ma wspomagać kraje rozwijające się, które ucierpiały w wyniku zdarzeń pogodowych i kataklizmów wynikających ze zmiany klimatu, takich jak powodzie, huragany, pożary czy susze.

Pomóż chronić klimat »

Pamiętamy też o edukacji dla najmłodszych

Z działaniami edukacyjnymi WWF docieramy do placówek edukacyjnych w całej Polsce. W czerwcu zakończyliśmy 2 edycję Programu z Pandą. Ten wyjątkowy program edukacyjny zrealizowało około 100 nauczycieli i niemal 2 000 uczniów.

Program składał się z trzech ścieżek tematycznych do wyboru: różnorodność biologiczna i sieci powiązań w przyrodzie, zagadnienia związane ze zmianą klimatu oraz transformacja placówki na taką, która działa w bardziej zrównoważony sposób, czyli jest bardziej przyjazna środowisku i planecie. W ramach Programu nauczyciele realizowali scenariusze zajęć z naszych narzędziowników, organizowali wydarzenie dla całej społeczności szkolnej i uczestniczyli w spotkaniach edukacyjnych. We wrześniu uruchomiliśmy nabór do 3. edycji Programu: zgłosiło się 261 nauczycieli i ponad 9 000 uczniów. Trzymamy kciuki, żeby jak największa grupa zrealizowała Program! Przeprowadziliśmy dla nich wprowadzające spotkanie online i zaplanowaliśmy kolejne na temat strategii przetrwania zwierząt zimą. Powiemy też, jak można z dziećmi włączyć się w ich ochronę. Więcej o Programie można dowiedzieć się tutaj: www.wwf.pl/program-z-panda-3

To tylko część naszych zeszłorocznych działań. Jeśli chcecie poznać ich więcej, zapraszamy do zapoznania się z pełnym sprawozdaniem >>.