Każdy może zorganizować lokalną akcję sprzątania terenu. Najlepszym momentem na sprzątanie jest okres przedwiośnia, zanim zacznie rozwijać się roślinność i zanim do lęgów przystąpią ptaki budujące gniazda na ziemi. W praktyce najlepszym miesiącem na sprzątanie jest marzec – w tym okresie sprzątanie terenu nie będzie się wiązało z ryzykiem spowodowania szkód w przyrodzie.

Zorganizowanie takiego wydarzenia nie jest trudną sprawą, jednak należy pamiętać o dopełnieniu kilku formalności.  

  1. Wybierz teren

Wybierz miejsce, które chcesz sprzątać. Przejdź się nad rzekę lub do lasu w okolicy Twojej miejscowości i sprawdź, gdzie przydałaby się taka inicjatywa. Weź pod uwagę względy bezpieczeństwa, dokonując tego wyboru. Na pewno warto unikać stromych burt, linii brzegowej głębokich akwenów czy terenów bagiennych.  

  1. Zgłoś akcję sprzątania i ustal właściciela terenu

Akcja sprzątania powinna zostać zgłoszona do odpowiedniej instytucji. Jeśli planujesz sprzątać brzegi rzek, mogą one znajdować się w gestii Wód Polskich. W przypadku lasów, może to być teren w zarządzie Lasów Państwowych. Właścicielem terenu może być też urząd miasta lub gminy i to tu można rozpocząć rozeznanie. Przede wszystkim dlatego, by ustalić, kto zarządza danym obszarem i czy teren, który planujesz posprzątać, nie jest prywatny. Możesz przykładowo skontaktować się z Zarządem Oczyszczania Miasta, Zarządem Zieleni lub wydziałem obsługi mieszkańców danego urzędu. Adresy mailowe lub numery telefoniczne powinny być dostępne na stronie urzędu. Zgłoszenie akcji sprzątania to także odpowiedni moment o poproszenie o uzyskanie zgody na jej przeprowadzenie.

Jeśli wybrany przez Ciebie teren należy do miasta lub gminy, możesz poprosić o wsparcie w przeprowadzeniu wydarzenia lub o skierowanie do odpowiedniej jednostki lub osoby w urzędzie. Gmina/miasto/dzielnica może np. wesprzeć workami na odpady i pomóc w promocji wydarzenia.

Sprzątanie jest obowiązkiem właściciela terenu i w zasadzie zawsze, gdy natrafimy na zaśmiecony teren, powinniśmy zgłosić ten fakt do urzędu miasta lub gminy.

  1. Ustal odbiór śmieci

Ustal z urzędnikami kwestię odbioru śmieci. Jeśli to teren publiczny, poproś o postawienie kontenera w konkretnej, możliwej lokalizacji lub odbiór zgromadzonych odpadów. Ustal dokładnie datę akcji i datę odbioru śmieci.

UWAGA: jeśli wybrany przez Ciebie teren to własność prywatna, miasto nie ma obowiązku usuwać śmieci z tego terenu. Powinno natomiast znaleźć właściciela i ukarać go mandatem za niesprzątnięcie odpadów.

  1. Wypromuj wydarzenie

Dzięki promocji akcji sprzątania zapewnimy większą liczbę uczestników zaangażowanych w sprzątanie przyrody. Zorganizuj wydarzenie w mediach społecznościowych. Zaproś znajomych do udziału i poproś ich o udostępnianie informacji. W treści wydarzenia podaj dokładny termin przeprowadzenia akcji sprzątania (datę oraz godzinę rozpoczęcia i zakończenia akcji), lokalizację zbiórki oraz szacowany fragment np. nadbrzeża rzeki oraz obszar, gdzie będą poruszać się uczestnicy.

Do uczestnictwa możesz zaprosić także zaprzyjaźnioną szkołę czy inną instytucję, a także udostępnić informację w lokalnych grupach (np. osiedlowych).

  1. Przypomnij kwestie organizacyjne

Na 1-2 dni przed akcją sprzątania przypomnij uczestnikom godzinę i dokładną lokalizację spotkania. Zaznacz, czy będziesz rozdawać worki i rękawice, czy też uczestnicy powinni mieć swoje. Na miejscu poinformuj, jaki obszar sprzątamy oraz gdzie należy zostawiać zebrane śmieci. Przypomnij się urzędowi i jeszcze raz potwierdź odbiór śmieci.

  1. Wyposaż wolontariuszy

Idealna organizacja takiego wydarzenia to zapewnienie wolontariuszom pakietów do sprzątania – oczywiście jeśli masz na to przygotowane fundusze lub wsparcie finansowe gminy. Jeśli nie – przygotuj wskazówki, jak należy być wyposażonym i przygotowanym w terenie. Potrzebne będą:

  • worki na śmieci: np. 30L i większe, najlepiej kompostowalne (z polimery, celulozy czy skrobi) i/lub wielokrotnego użytku, w tych również z włókien roślinnych,
  • rękawice: najlepiej wielorazowe, typu wampirki. Do kupienia w sklepach BHP, budowlanych lub online,
  • chwytaki do śmieci: ułatwiają sprzątanie, zwłaszcza w miejscach trudno dostępnych i zarośniętych. Do kupienia w sklepach ogrodniczych albo online,
  • ubranie: ubierz się adekwatnie do warunków pogodowych, weź kurtkę lub płaszcz przeciwdeszczowy i nakrycie głowy. Najlepiej sprawdzą się zakryte buty lub kalosze,
  • prowiant: weź ze sobą wodę i coś do przegryzienia.  

Zabezpiecz się przed kleszczami, zakładając długie spodnie i bluzę z długim rękawem, skorzystaj ze środków przeciw kleszczom. Warto, by ktoś z uczestników zabrał ze sobą plastry i środki odkażające na wypadek skaleczenia np. fragmentem szkła. Jeśli dojdzie do skaleczenia szkłem lub gwoździem, należy niezwłocznie udać się do lekarza, który zdecyduje, czy koniecznie będzie przyjęcie zastrzyku przeciwtężcowego.

  1. Odprawa w dniu akcji

Każdy z wolontariuszy powinien być wyposażony w worki i rękawice. Poinformuj uczestników, czy zbierane śmieci należy segregować czy nie. Wyznacz miejsce, w którym mają być składowane worki.

Uprzedź wolontariuszy, jakich przedmiotów nie zbierać samodzielnie:

  • baterie i akumulatory,
  • odpady po żrących chemikaliach, takich jak środki ochrony roślin,
  • zużyty sprzęt RTV i AGD (elektroodpady),
  • martwe zwierzęta.

Warto wskazać osobę, z którą można się kontaktować, jeśli ktokolwiek z wolontariuszy zauważy coś niepokojącego.

  1. Zrób dokumentację fotograficzną

Zapytaj wolontariuszy o zgodę na robienie zdjęć podczas akcji sprzątania. Warto udokumentować fotograficznie efekty akcji, by podsumować ją w mediach społecznościowych. Być może zmotywuje to innych do podobnych działań na rzecz przyrody!

Zorganizowanie akcji sprzątania to wspaniały moment do integracji lokalnej społeczności, której zależy na czystych rzekach czy lasach. Takie wydarzenie wnosi również cenny walor edukacyjny i świadomość, że czysta przyroda jest wartością, o którą trzeba dbać na co dzień. 

Do pobrania:

Poradnik sprzątania świata:

Pobierz poradnik »