Natura jak malowana

Justyna Bojczuk jest absolwentką wzornictwa na Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym w Szczecinie. Obecnie pracuje jako ilustratorka w studiu animacji, a w międzyczasie tworzy własne ilustracje i plakaty. Zobacz niesamowitą serię grafik o Dawna Tenasserim i dowiedz się, jak możesz pomóc chronić przyrodę. 

Kiedy zaczęło się Pani zainteresowanie przyrodą?

- Przyroda była mi bliska od zawsze, jednak większa świadomość w kwestii jej ochrony pojawiła się u mnie stosunkowo niedawno. Zawdzięczam to wszystkim osobom, które szerzą informacje na ten temat w Internecie. Zaczynając od twórców programów przyrodniczych, takich jak ''Nasza Planeta'', poprzez profile miłośników przyrody w mediach społecznościowych, kończąc na wegetariańskich blogach kulinarnych.

W jaki sposób i dlaczego nawiązała Pani kontakt z Fundacją WWF Polska?

- Kończyłam studia i miałam przed sobą napisanie pracy dyplomowej. Zależało mi na temacie, który poruszałby realne problemy dotyczące środowiska naturalnego. Szukałam wątku, który nie został do tej pory zinterpretowany w sposób graficzny. Zwróciłam się o pomoc do Fundacji WWF Polska. Wysłałam maila, w którym zaproponowałam współpracę.

Jaką otrzymała Pani odpowiedź i jak wpłynęła ona na Pani działania?

- Odpowiedź dostałam od pani Moniki Łaskawskiej-Wolszczak. Nasza wymiana mailowa była dla mnie niezwykle pomocna i zaowocowała pozyskaniem informacji dotyczących ochrony lasów Dawna Tenasserim w Mjanmie, które od razu mnie zainspirowały. W trakcie czytania otrzymanego materiału tworzyłam pierwsze szkice, które wkrótce dały początek serii ilustracji.

To bardzo interesujące, proszę opowiedzieć więcej o stworzonych przez Panią grafikach.

- Zależało mi na zachęceniu odbiorców mojej pracy do poszerzenia wiedzy na temat destrukcyjnego wpływu działalności człowieka na przyrodę. Grafiki prezentują przede wszystkim zagrożone wyginięciem tygrysy oraz słonie indyjskie, ale także tereny, na których żyją. Moim priorytetem było pokazanie harmonii przyrody i nierozerwalnego związku łączącego zwierzęta z ich otoczeniem. Ta relacja jest wyjątkowo ważna, stanowi istotę ich współistnienia. Jako elementy ilustracji wykorzystałam charakterystyczną dla terenów Mjanmy roślinność m.in. palmowe liście rotangu, kwiaty magnolii, owoce drzewa tekowego.

Zatem ilustracje mają nas skłonić do przemyśleń. W jaki sposób powinniśmy je interpretować?

- Kompozycja ilustracji, czyli wpisanie poszczególnych elementów graficznych w zamkniętą formę, może być interpretowane na dwa sposoby. Z jednej strony jest synonimem schronienia i bezpiecznego azylu dla zwierząt, a z drugiej symbolizuje kurczące się środowisko naturalne zagrożonych gatunków. Ważną rolę odgrywa obraz zestawionych ze sobą tygrysa i słonia. Splecione stworzenia niczym yin i yang symbolizują równowagę, która stanowi istotę mojego przekazu. W jednej z grafik przedstawiłam dłonie oplatające roślinność w opiekuńczym geście. Obraz ten ma sugerować prawidłową relację ludzi i przyrody. To, co lubię w tej serii, to jej spójność. W jednej grafice skupiamy się na słoniach, w kolejnej na tygrysach, w jeszcze innej na roślinności. Istnieje jednak wspólny mianownik tych scen – lasy Dawna Tenasserim, których istotę udało mi się symbolicznie uwzględnić w każdej ilustracji.

Dlaczego lasy Dawna Tenasserim są ważne?

- Lasy Dawna Tenasserim uznawane są przez WWF za jeden z najbardziej istotnych przyrodniczo obszarów na świecie. Stanowią znaczną część nieustannie kurczącego się środowiska naturalnego, którego ochrona jest dla mnie niezwykle ważna. Nie możemy sobie pozwolić na utratę kolejnych pierwotnych lasów i zagrożonych gatunków.

Co zagraża tym obszarom?

- Ingerencja człowieka w tereny objęte ochroną, taka jak handel dziką fauną i florą, nielegalne pozyskiwanie drewna, kłusownictwo i wielkie projekty infrastruktury drogowej. Największym zagrożeniem jest jednak brak świadomości problemu w społeczeństwie. Mam nadzieję, że moje grafiki skłonią ludzi do refleksji i zmiany swojego zachowania.

Dlaczego ochrona przyrody także poza granicami Polski powinna być dla nas ważna?

- Nasze działania mają wpływ na to, co dzieje się poza granicami Polski. Tak samo kondycja środowiska naturalnego na świecie ma wpływ na to, co dzieje się w naszym kraju. Przykładem jest choćby transport żywności, np. ryb. To, jakiej jakości trafią na nasze talerze, zależy od jakości wód, w których żyją. Kolejną sprawą jest świadoma turystyka. W wielu krajach zniewolone zwierzęta stanowią atrakcję dla przyjezdnych. Sprzeciwiając się temu zjawisku i uwrażliwiając na nie innych, jesteśmy w stanie uratować niejedno istnienie. Ważne jest szerzenie informacji o zagrożonych gatunkach i terenach oraz wspieranie organizacji mających realny wpływ na poprawienie ich sytuacji. Powinniśmy dbać o siebie wzajemnie, troszczyć się o losy całego globu. Lokalne działania mogą być doskonałym początkiem pracy na rzecz poprawy stanu środowiska, także poza granicami naszego kraju.

W jaki sposób na co dzień chroni Pani przyrodę?

- Moje działanie dla przyrody sprowadza się do codziennych, prostych czynności, do których zachęcam wszystkich. Segregacja śmieci, ograniczenie plastiku, prowadzenie kuchni wegetariańskiej, świadoma konsumpcja – to na pozór proste rzeczy, jednak stosowane przez większość ludzi mają ogromny wpływ na stan naszego środowiska (więcej na https://www.wwf.pl/ekonsumpcja). Gdy zdarzają się sytuacje, w których jestem w stanie zrobić coś więcej niż moja codzienna rutyna, to z przyjemnością się w nie angażuję. Przykładem takiego działania jest seria ilustracyjna, o której rozmawiamy. Nie trzeba być ekspertem w dziedzinie przyrody, żeby coś zmienić.

Czy obcowanie z naturą jest dla Pani istotne?

- Bardzo. Przykładowo po dniu spędzonym w otoczeniu przyrody odczuwam jej pozytywny wpływ na moje samopoczucie. Poprawia się zarówno kondycja fizyczna, jak i psychiczna. Żyjemy w ciągłym pośpiechu, a obcowanie z naturą pozwala mi zwolnić i złapać oddech.

Jaką rolę może pełnić sztuka w ochronie przyrody?

- Myślę, że sztuka wizualna stanowi język komunikacji, który jest najłatwiej przyswajalny dla odbiorcy. Poprzez ukrytą symbolikę twórca jest w stanie pokazać więcej, budząc w nas emocje trudne do osiągnięcia w inny sposób. W dobie popularności mediów społecznościowych obraz jest najpowszechniejszą formą komunikacji. My, twórcy, możemy wykorzystać ten fakt, by szerzyć ważne dla nas idee. Dla mnie jest to ochrona przyrody.
 

Dowiedz się więcej