Od września tego roku spoglądamy z niepokojem w stronę Brukseli, ponieważ wtedy to Komisja Europejska bez żadnych merytorycznych podstaw oskarżyła wilki o to, że stanowią zagrożenie dla niezabezpieczonych zwierząt gospodarskich… a nawet ludzi (podczas gdy przykładowo w Polsce nie doszło do śmiertelnego ataku wilka na człowieka od II WŚ!) i ogłosiła konsultacje społeczne w tej sprawie, nie kryjąc, że ich celem jest zmiana statusu ochronnego wilka.
Pierwszy list w tej sprawie skierowany do Przewodniczącej KE, Ursuli von der Leyen wystosowaliśmy 11.09.2023: https://www.wwf.pl/list-otwarty-w-sprawie-ochrony-wilkow, wzięliśmy też oczywiście udział w konsultacjach.
Dlaczego zainteresowanie wilkiem akurat teraz?
Sytuacja tego cennego dla środowiska drapieżnika, który jest gatunkiem parasolowym (co oznacza, że chroniąc go, chronimy też inne gatunki występujące na tych samych terenach) dzięki wieloletnim staraniom rządów europejskich, organizacji pozarządowych (w tym oczywiście Fundacji WWF Polska) oraz obywateli i naszych darczyńców, uległa poprawie. Udało się, odtworzyć populacje wilka na wielu obszarach Europy! Gatunek powrócił na tereny, na których nie był widziany dziesiątki, a nawet i setki lat. Tam, gdzie wilk pojawił się po latach nieobecności, ludzie po prostu odwykli od zabezpieczania stad swoich zwierząt i nie wiedzą, jak się zachowywać. Naszym zdaniem w pierwszej kolejności należy wprowadzać znane już od lat, przynoszące skutek i wypróbowane na innych obszarach działania prewencyjne.
Co zamiast strzelania do wilków?
Działania mające na celu zmniejszenie konfliktu na linii wilk-człowiek są podejmowane na wielu obszarach. Są w nie zaangażowane zarówno urzędy państwowe jak i organizacje pozarządowe oraz obywatele. Również Fundacja WWF Polska, przy współpracy z regionalnymi dyrekcjami ochrony środowiska od lat przekazuje hodowcom grodzenia elektryczne (w ciągu ostatnich 5 lat aż 140 kompletów!), aby właściwie mogli chronić swoje zwierzęta. Działania przynoszą rezultaty. Jak pokazują dane statystyczne liczba szkód powodowanych przez wilki w skali Polski nie rośnie. O tym, co należy zrobić, gdy jednak szkoda wystąpi, pisaliśmy m.in. tutaj: https://www.wwf.pl/zycie-w-sasiedztwie-z-duzymi-drapieznikami
Komisja Europejska chce działać WBREW woli społeczeństwa
KE chce zmieniać status ochronny wilka, podczas gdy niezależne badania pokazują – co trzeci obywatel Unii Europejskiej chce ścisłej ochrony tego gatunku! Badania przeprowadzone w listopadzie tego roku w 10 państwach członkowskich dotyczących postrzegania dużych drapieżników przez przedstawicieli społeczności żyjących na obszarach wiejskich, jednoznacznie potwierdzają, że jest duże poparcie ludzi dla ścisłej ochrony wilków w Unii Europejskiej. 72% respondentów uważa, że duże drapieżniki powinny żyć w Europie. 68% badanych osób jest zdania, że gatunki dużych drapieżnych ssaków powinny być w dalszym ciągu objęte ścisłą chronioną gatunkową. W Polsce odsetek osób żyjących na obszarach wiejskich wspierających ścisłą ochroną gatunkową dużych drapieżników jest jeszcze wyższy i wynosi 73 % (1)!
Poznaj treść listu otwartego aż ponad 300 organizacji
Bruksela, 18 grudnia 2023 r.
Szanowna Pani Prezydentko von der Leyen,
W imieniu ponad 300 niżej podpisanych organizacji zajmujących się ochroną środowiska i ochroną zwierząt piszemy w związku z zobowiązaniem Komisji Europejskiej do „zdecydowania w sprawie propozycji zmiany, w stosownych przypadkach, statusu ochronnego wilka w Unii Europejskiej oraz zaktualizowania ram prawnych, wprowadzając, w razie potrzeby, większą elastyczność” do końca roku (2).
Nasze poważne zaniepokojenie budzi fakt, że decyzja polityczna dotycząca tak kluczowej kwestii jest przygotowywana w nieprzejrzysty sposób. Ponadto opiera się na nieprawidłowym procesie konsultacji społecznych, zapoczątkowanym komunikatem prasowym Komisji Europejskiej w sprawie „Wilków w Europie” z dnia 4 września 2023 r., który zawierał wprowadzające w błąd informacje dotyczące wilków. Nasze obawy w tym zakresie przedstawiliśmy Państwu w naszym piśmie z dnia 11 września 2023 r. (3).
Pragniemy jeszcze raz podkreślić, że każda decyzja o zmianie statusu ochronnego wilków musi opierać się na rzetelnych danych naukowych, zgodnie z przepisami odpowiedniego prawodawstwa, a nie na niepotwierdzonych dowodach przedłożonych w drodze nieprzejrzystego i nieregularnego procesu konsultacji.
Ponadto wyrażamy zaniepokojenie faktem, że dyskusja na ten temat była jak dotąd w dużej mierze zdominowana i prowadzona przez przedstawicieli sektora rolnego i łowieckiego, którzy chcą występować w imieniu społeczności wiejskich. Rzeczywistość jest jednak taka, że istnieje duże poparcie społeczności wiejskich dla ścisłej ochrony wilków w Unii Europejskiej, jak wykazało niezależne badanie zlecone przez kilka organizacji zajmujących się ochroną zwierząt, które przeprowadzono w listopadzie 2023 r. w 10 państwach członkowskich (3).
Uważamy, że dopóki nie zostaną przedstawione nowe istotne i oparte na naukowych danych fakty zebrane przez Komisję Europejską , nauka i opinia publiczna są zgodne: modyfikacja statusu ochronnego wilka – czy to na mocy prawa UE, czy Konwencji Berneńskiej – nie jest uzasadniona.
Zamiast tego Unia Europejska powinna:
- zapewnić, że istniejąca ochrona prawna wilków zapisana w Dyrektywie Siedliskowej UE będzie przestrzegana i konsekwentnie egzekwowana we wszystkich państwach członkowskich;
- promować wdrażanie środków zaradczych w zakresie współistnienia wilków i społeczności lokalnych, ponieważ wiele z tych możliwości nie jest w pełni wykorzystywanych przez państwa członkowskie;
- wspierać inicjatywy dostarczające społeczeństwu dokładnych, opartych na podstawach naukowych informacji o wilkach.
Ochrona wilków w Europie to nie tylko kwestia o znaczeniu ekologicznym, ale także odzwierciedlenie naszego zaangażowania w ochronę różnorodności biologicznej oraz wartości współistnienia i tolerancji. Wilki stanowią integralną część dziedzictwa naturalnego Europy, odgrywając kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ekosystemów i różnorodności biologicznej, a powrót wilka do części Europy, gdzie gatunek ten został wcześniej wytępiony, stanowi znaczny sukces w ochronie przyrody, którego nie można zaprzepaścić.
Nalegamy, aby podczas przygotowywania decyzji Komisji Europejskiej poważnie potraktować zalecenia szeroko reprezentowanego społeczeństwa obywatelskiego.
Chrońmy razem wilka!
Wilk w Europie zasługuje na ochronę! Z wilkiem możliwa jest też koegzystencja. Przez wiele lat zostały wypracowane systemy działań prewencyjnych czy system odszkodowań za straty powodowane przez wilki w pogłowiu zwierząt gospodarskich. Zostały też opracowane procedury działań w przypadku radzenia sobie z wyjątkowo problematycznymi osobnikami… Nie trzeba i nie należy zmieniać teraz jego statusu ochronnego, żeby nie zaprzepaścić wielu lat pracy ludzi i organizacji wrażliwych na kwestie środowiska!
Wilki stanowią integralną część dziedzictwa naturalnego Europy, odgrywając kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ekosystemów i różnorodności biologicznej. Przywrócenie wilka na wielu obszarach Europy stanowi sukces ochrony przyrody. Wilk jest i powinien być gatunkiem chronionym. – podsumowuje Rafał Rzepkowski, Specjalista ds. Ochrony Gatunków, Fundacja WWF Polska
Jeśli chcesz nam pomóc zapobiegać konfliktom na linii wilk-człowiek oraz chronić ten gatunek, pomyśl o symbolicznej adopcji tego gatunku!
Przypisy:
1) „Understanding rural perspectives. A survey on attitudes towards large carnivores in rural communities”, badanie zlecone przez Eurogroup for Animals, Humane Society International/Europe, Fondation Brigitte Bardot, Dierenbescherming, Djurskyddet Sverige, Deutscher Tierschutzbund, World Animal Protection Denmark, World Animal Protection Netherlands, World Animal Protection Sweden i LAV, przeprowadzone przez Savantę w listopadzie 2023 r.
2) https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_23_4330
3) https://www.wwf.pl/list-otwarty-w-sprawie-ochrony-wilkow
Szukaj
